Uống nhiều chè (trà đen, trà xanh) có tốt không? Một số người ghiền chè nói rằng pha đường hoặc sữa vào chè là không tốt. Xin cho biết tại sao?

Trà có tên khoa học là Camellia sinensis, thuộc họ chè. Thành phần hóa học: lá chè có chứa 20% tanin là chất có tác dụng làm săn da, sát khuẩn mạnh; ngoài ra còn có cafein với tỷ lệ 1,5-5%, một số vitamin B1, B2, C… Đặc biệt chất Tanin trong trà có tác dụng như một vitamin P vì đây là hỗn hợp của các catechin và dẫn xuất của catechin có các cấu trúc hóa học của vitamin P, giúp tăng cường sức đề kháng của huyết quản nhỏ, giảm sự thấm của huyết quản, ngăn ngừa vitamin C bị phá hoại, ức chế vi khuẩn thâm nhập trong máu.

Trong dân gian có dùng chè làm thuốckích thíchdo có cafein, có thể chữa được bệnh lỵ. Chè dùng làm thuốc được hái vào mùa xuân, hái búp và lá non, nhưng không dùng chè đen hay chè mạn vì những chè loại này đã được làm lên men rồi mới phơi khô hay sấy.

Chè từ lâu đã được người dân nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là Nhật,Trung Quốcdùng nhiều. Tuy nhiên trà thường chỉ được dùng cho người lớn, một số người mắc chứng mất ngủ không nên dùng do tác dụng của cafein gây kích thích; uống quá nhiều với nồng độ đặc khi đói cũng có thể gây kích ứng dạ dày, say trà; người bị táo bón cũng không nên dùng quá nhiều trà.

Uống trà xanh có thể giúp bạn sống khỏe, sống thọ nhưng uống không đúng cách lại có thể dẫn tới ung thư thực quản hay bệnh máu vón cục, gây tắc nghẽn thành mạch máu…

Tăng tuổi thọ - Giảm bệnh tim và đột quỵ

Một nghiên cứu mới đây nhất của TS Shinichi Kuriyama, thuộc ĐH Tohoku (Sendai, Nhật Bản) và các cộng sự cho thấy trà xanh có tác dụng tăng tuổi thọ, hạ thấp nguy cơ bị tử vong do các bệnh tim mạch. Và lợi ích của trà xanh đặc biệt rõ rệt ở phụ nữ.

Những phụ nữ uống 5 hoặc 3 – 4 cốc trà xanh mỗi ngày có thể cắt giảm nguy cơ bị bệnh tim mạch tới 31% so với những phụ nữ uống dưới 3 – 4 cốc trà xanh/ngày. Nam giới uống nhiều trà xanh cũng giảm được nguy cơ bị bệnh tim tới 22%.

“Trà xanh có thể kéo dài tuổi thọ của bạn nhờ việc hạn chế bệnh tim và đột quỵ. Phát hiện của chúng tôi giải thích sự chênh lệch giữa tỉ lệ tử vong ở Nhật Bản với tỉ lệ tử vong ở Mỹ. Tỉ lệ tử vong vì bệnh tim và đột quỵ của người Nhật thấp hơn Hoa Kỳ 30%”.

Nghiên cứu của Kuriyama dựa trên dữ liệu từ năm 1994 của hơn 40.000 người Nhật Bản ở độ tuổi 40 - 79. Gần 14% trong nhóm này đã tử vong trong suốt 11 năm nghiên cứu.

Tại sao phụ nữ uống trà xanh lại tốt hơn nam giới?

Kuriyama và các cộng sự lưu ý rằng sở dĩ có tình trạng trên là do nam giới thường hút thuốc nhiều hơn nữ giới. Chính các thành phần trong thuốc lá đã làm giảm khả năng hấp thu những hoạt chất có lợi cho sức khỏe từ trà xanh.

Còn các nhà khoa học Hoa Kỳ thì cho rằng một nguyên nhân khác là hormone giới tính estrogen. Những nghiên cứu về trà xanh cho thấy tác dụng đối với nữ cao hơn nam. Họ nhận thấy những thành phần hoạt tính trong trà xanh ảnh hưởng tới hàm lượng estrogen, hormone giới tính có tác dụng tăng cường bảo vệ tim.

Trà xanh - Không có tác dụng chống ung thư

Một phát hiện thú vị đối với chính TS Kuriyama và các cộng sự là họ không tìm thấy bất cứ bằng chứng nào cho thấy trà xanh có tác dụng bảo vệ cơ thể khỏi căn bệnh ung thư.

Phát hiện này thực sự gây ngạc nhiên đối với các nhà nghiên cứu Nhật Bản bởi đã có những kết luận rất đáng tin cậy từ những thực nghiệm trên động vật và trong phòng thí nghiệm trên khắp thế giới cho thấy một số thành phần trong trà xanh có khả năng “chiến đấu” với các tế bào ác tính.

Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng những phát hiện này chỉ là một phần nhỏ và đòi hỏi phải có những nghiên cứu sâu hơn nữa để có thể kết luận chính xác.

Những cảnh báo đối với trà xanh

Ngoài những tác dụng đáng khích lệ trên và lời khẳng định của tất cả các công trình nghiên cứu rằng: trà xanh rất an toàn. Tuy nhiên, bạn cũng cần lưu ý 2 ngoại lệ dưới đây:

TS Tsung O. Cheng, ĐH Y George Washington cảnh báo rằng, trà xanh có chứa vitamin K, loại vitamin có khả năng tạo ra các cục máu đông, gây tắc nghẽn mạch máu. Vì vậy, những người đang dùng thuốc làm tan máu đông không nên uống nhiều trà xanh.

Còn TS Kuriyama lại cảnh báo về thói quen thích uống nước trà xanh nóng: “Uống trà xanh nóng có liên quan với nguy cơ ung thư thực quản. Vì vậy không nên uống quá nhiều trà xanh và chỉ nên uống nước ở nhiệt độ thấp”.

Vấn đề chốt lại

Theo GS Alice H. Lichtenstein, Giám đốc dự ánDinh dưỡng cho người bị bệnh tim mạch, thuộc ĐH Tufts và TT Nghiên cứu dinh dưỡng theo lứa tuổi Hoa Kỳ, thông điệp hàng đầu của những nghiên cứu về trà xanh là hãy uống trà xanh theo sở thích của bạn. Bởi vì để ngăn ngừa bệnh tim và đột quỵ, chúng ta cần phải có một chế độ ăn lành mạnh và rèn luyện thể lực hằng ngày.

TS Kuriyama cho biết ông uống 3 cốc trà xanh mỗi ngày. Và qua nghiên cứu này, ông sẽ giới thiệu với bạn bè và người thân về những tác dụng mới nhất và tốt nhất của trà xanh ở thời điểm hiện nay.

TS Cheng khẳng định rằng trà xanh tốt hơn cả trà ô long hay trà đen bởi nó không làm người uống có cảm giác sôi bụng nhưng đó không phải là lý do chính khiến ông uống trà xanh. “Tôi uống 2 cốc trà xanh mỗi ngày bởi vì tôi thích nó”, TS Cheng giải thích.

Nhiều người than phiền uống nước chè vào gây mất ngủ, điều đó hoàn toàn đúng với người uống lần đầu hoặc uống nhiều và quá đặc, nhưng thường sẽ quen dần. Sở dĩ như vậy vì trong chè xanh, chè búp cà phê chứa caffein, có tác dụng kích thích hưng phần hệ thần kinh trung ương, gây mất ngủ, nhưng chính chất caffein trong chè khi uống vào kích thích tế bào sinh interferon có tác dụng trực tiếp bảo vệ bộ gen tế bào chống đột biến; trong chè còn có chất flavonoids là chất chống ôxy hóa nên góp phần phòng ngừa ung thư, phòng ngừa tăng cholesterol máu, giảm xơ vữa động mạch ở người bệnh tăng huyết áp.

Vì vậy, uống chè thường xuyên sẽ giảm nguy cơ tim mạch. Đặc biệt chất tanin (chất chát) có tác dụng tốt đối với niêm mạc ống tiêu hóa tạo điều kiện cho vi khuẩn có ích ở ruột hoạt động giúp tiêu hóa tốt. Tuy nhiên, uống nhiều nước chè và cà phê đặc thì không có lợi cho sức khỏe, đặc biệt với người bị bệnh tim mạch, tăng huyết áp không nên uống chè đặc.

Ngoài ra còn có rất nhiều loại nước uống để thay thế và tốt cho sức khỏe nói chung và người bệnh tim mạch như trà nụ vối, hoa hòe, hạt muồng, tâm sen, trà actiso, nhân trần, hoa cúc… Vì vậy bác có thể dùng các loại nước này chứ không nhất thiết phải dùng nước chè.