Đặc trưng sinh lý của người cao tuổi (NCT) là thích sum họp gia đình, con cháu, bè bạn, đặc biệt ở nông thôn thì hàng xóm thuận hòa là điều lý thú để có người trút bầu tâm sự. Những ngày xuân về Tết đến, NCT càng muốn có sự sum vầy cùng con cháu, muốn có bạn hiền cùng tri kỷ nhâm nhi chén trà ,ly rượu. Để có được những điều đó, vấn đề ăn, uống, đặc biệt trong những ngày Tết là cực kỳ quan trọng.
Đặc điểm về dinh dưỡng đối với người cao tuổi Như chúng ta đã biết, với NCT, mọi cơ quan trong cơ thể đều lão hóa theo năm tháng, sức đề kháng giảm đi nhiều so với tuổi thanh xuân. Đối với NCT, việc ăn uống cũng gặp khó khăn do răng yếu, lung lay và đặc biệt lâu tiêu hơn do chức năng của bộ máy tiêu hóa ngày càng giảm sút, các loại men tiêu hóa cũng giảm dần. Đồng thời các chức năng của gan, thận, tuần hoàn càng ngày hoạt động càng kém. T
rong những ngày vui Tết nếu chế độ ăn không hợp lý như ăn no quá, nhiều chất mỡ, ăn quá nhiều bữa trong ngày, thức ăn nguội lạnh..., thêm vào đó lại dùng các chất kích thích như gia vị, rượu (đặc biệt là rượu mạnh), bia quá mức cho phép (đặc biệt ở những người có bệnh tăng huyết áp, bệnh tim mạch, bệnh đái tháo đường, bệnh về đường ruột...) thì không những không đưa lại dinh dưỡng cho cơ thể mà còn làm ảnh hưởng xấu cho sức khỏe.
Trong những ngày vui tết, NCT nên ăn uống thế nào cho hợp lý?
Ảnh minh hoạ
NCT nên ăn bảo đảm đủ các chất: đạm (protid), đường (glucid), mỡ (lipid) và các chất muối khoáng, sinh tố. Nên ăn các chất dễ nhai, dễ tiêu. Nên nhai thật kỹ vì nhai kỹ thì thức ăn đã nhuyễn và có nhiều nước tiêu hóa sẽ dễ dàng hơn.
Không nên cho canh vào cơm để nhai vì làm như vậy thức ăn và cơm rất khó nhai để thành nhuyễn. Mặt khác đôi khi gây cảm giác no giả tạo, không đủ năng lượng cho cơ thể hoạt động cho những yêu cầu tối thiểu của con người. Các loại chứa nhiều tinh bột có lợi cho người cao tuổi nhưng không nên dùng nhiều, đặc biệt là những người bị đái tháo đường và bệnh tim mạch (một người cao tuổi bình thường trung bình ăn chất tinh bột từ 300g-400g/ngày).
NCT nên ăn nhiều bữa trong ngày nhưng trước khi ăn bữa tiếp theo đã có cảm giác đói, điều đó có nghĩa là trong dạ dày đã hết hoặc còn rất ít thức ăn. Trong những ngày Tết Nguyên đán, thức ăn là chất đạm thường dư thừa, đủ các món, lại được chế biến cầu kỳ dễ thu hút sự thèm thuồng nên NCT tăng lượng thức ăn mỗi bữa. Ăn nhiều chất đạm quá cũng không tốt vì dễ gây béo phì có thể dẫn đến các bệnh tim, mạch, xơ vữa động mạch.
NCT nên uống gì?
Trong những ngày tết, ngay cả trước và sau những ngày cận kề của tết thì uống cũng cần được lưu tâm bởi vì trong dịp này, ăn được tăng lên cả số lượng lẫn chất lượng thì uống cũng được song hành. Nhưng uống thế nào để bảo đảm nhu cầu của sinh lý con người và bảo đảm sức khỏe, đặc biệt là NCT có sức khỏe không được tốt (có bệnh mạn tính như tăng như huyết áp, đái tháo đường, mạch vành, thận...).
Trong dịp Tết Nguyên đán hoặc những ngày vui có thể uống thêm bia, nước giải khát, rượu (rượu mạnh thường được cho thêm nước đá) thì lượng nước đưa vào cơ thể những lúc này có thể ước lượng theo nhu cầu (có cảm giác khát). Uống nước cũng cần điều độ, không nên uống nhiều trong một lúc mà nên uống thành nhiều lần, mỗi một lần cũng rất cần có một khoảng nghỉ. Không nên uống một mạch cho đã khát vì uống như vậy sẽ làm cho máu bị loãng ra, khi đó các thành phần trong máu không tập trung, làm cho việc cung cấp năng lượng cho cơ thể để hoạt động kém đi.
Ngược lại những NCT do mắc một số bệnh mạn tính nào đó thì lại kiêng khem quá mức, ngay cả những ngày vui tết cổ truyền dân tộc cũng không dám ăn, không dám uống. Ăn kiêng khem quá mức, lại có hại cho sức khỏe vì cơ thể thiếu chất dinh dưỡng. Không dám uống làm cho cơ thể thiếu nước, biểu hiện là táo bón, các chất cặn bã đào thải qua thận không được thông thoát sẽ bị đọng lại rất dễ tạo thành sỏi đường tiết niệu.
Tuy vậy, trong những ngày vui xuân, đón tết Nguyên đán, NCT không nên lạm dụng các loại rượu, bia (trong bia cũng có một lượng cồn) bởi vì chúng rất có khả năng làm tổn thương tế bào gan, làm xơ gan, thậm chí ung thư gan, đặc biệt ở một số người đang mắc bệnh về gan.
Ảnh minh hoạ
Tóm lại, dinh dưỡng cho NCT là rất quan trọng. Việc ăn, uống trong những ngày vui xuân, đón tết cũng cần được lưu tâm, đặc biệt đối với NCT. Trong bất cứ lúc nào ăn uống không điều độ, đặc biệt là những ngày tết chỉ làm cho sức khỏe kém đi mà thôi. Vì vậy, mỗi NCT nên chọn cho mình một chế độ ăn thích hợp sao cho “ăn ngon, ngủ ngon” là điều may mắn nhất cho NCT.