Bảo vệ sức khoẻ trẻ em trong mùa mưa như nào?

Kể từ khi bắt đầu mùa mưa, đã thấy ở trẻ em mắc bệnh phải tới điều trị tại các phòng khám, các bệnh viện nhi đồng, đông lên một cách đáng ngại. Qua chuyện trò trao đổi với các bà mẹ, đã thấy một nguyên nhân đáng quan tâm, là rất nhiều bà mẹ không hiểu rõ việc phòng ngừa bệnh tật cho các trẻ trong mùa mưa. Từ đó, đã để các trẻ - do không được phòng bệnh đầy đủ - đã dễ dàng nhiễm bệnh, và một số trẻ do bệnh quá nặng và đi chữa trị không kịp thời, đã qua đời trong biết bao đau buồn, thương tiếc của gia đình. Mùa mưa là mùa sinh sản của muỗi. Do đó, các bệnh do muỗi truyền sẽ phát triển, và ở trẻ em thì đáng chú ý hơn cả là bệnh sốt xuất huyết. Mùa mưa cũng là mùa phát triển của các siêu vi đường hô hấp. Trong các siêu vi này, thì hay gặp hơn cả là siêu vi INFLUENZAE, và siêu vi APC (ADENO-PHARYNGO-CONJUNCTIVAL). Siêu vi INFLUENZAE gây bệnh cúm, mà nhiều bà con ta còn gọi là bệnh cảm cúm. Siêu vi APC có thể gây bệnh ở 3 nơi: viêm hạch, viêm họng và viêm màng tiếp hợp (đau mắt đỏ), trong đó chủ yếu nhất, hay thấy nhất, là viêm họng. Dầu sao, thì cả cảm cúm và viêm họng, đều luôn luôn dẫn tới các biến chứng hô hấp, chủ yếu là viêm phế quản và viêm phổi, gọi chúng là nhiễm khuẩn đường hô hấp. Ngoài ra, mùa mưa cũng là mùa phát triển của các tác nhân gây bệnh đường tiêu hóa: một số gây bệnh tiêu chảy, chủ yếu là các vi khuẩn E.COLI, CAMPYLOBACTER và siêu vi ROTAVIRUS: một số khác gây kiết lî, như các vi khuẩn SHIGELLA, ký sinh trùng AMIBE; cuối cùng, các vi khuẩn SALMONELLA, thủ phạm gây ra bệnh sốt thương hàn, cũng là 1 vi khuẩn thuộc đường tiêu hóa, luôn luôn gây bệnh trong mùa mưa. Các loại bệnh này: tiêu chảy, kiết lî, sốt thương hàn, có thể được gọi chung là nhiễm khuẩn đường tiêu hóa. Như vậy, có thể nói trong mùa mưa, các bệnh chủ yếu nhất, hay gặp nhất ở trẻ em, và cũng dễ gây tử vong hơn cả, là 3 loại bệnh: bệnh sốt xuất huyết, các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp, và các bệnh nhiễm khuẩn đường tiêu hóa. Vậy chúng ta có thể làm gì để phòng ngừa 3 loại bệnh nói trên? Chắc rằng các bà mẹ rất sợ bệnh sốt xuất huyết. Quả đúng như vậy, sốt xuất huyết là 1 bệnh vô cùng nguy hiểm. Trẻ đang ăn chơi bình thường, đột nhiên sốt rất cao, không có thuốc hạ nhiệt nào, không có 1 loại kháng sinh nào có thể trị khỏi. Bệnh lại có thể gây xuất huyết ở nhiều nơi: nhẹ thì chảy máu cam, chảy máu răng, nặng thì nôn ói ra máu, tiêu tiểu ra máu, rồi xuất huyết dưới da... nặng nữa, thì bị 1 biến chứng gọi là sốc: trẻ trở nên lừ đừ, không tỉnh, chân tay lạnh ngắt, mạch yếu hẳn hoặc không còn nữa. Và cứ thế, trẻ đi vào hôn mê rồi chết, nếu việc chữa trị để quá muộn. Tất cả tiến triển của bệnh chỉ diễn ra trong khoảng một tuần. Thật đáng sợ. Tuy nhiên, việc phòng bệnh lại hoàn toàn có thể thực hiện được. Chúng ta đã biết bệnh sốt xuất huyết là do một loại siêu vi gây nên. Siêu vi này được truyền vào người do một loại muỗi, gọi là muỗi vằn (AEDES AEGYPTI), 1 loại muỗi có những vằn trắng ở thân và các chân, loại muỗi này thường trú ngụ trong nhà, nhất là các nơi ẩm thấp, tối tăm: góc tường, mắc áo, gầm giường, gầm bàn, tủ... và dĩ nhiên, chúng phát triển mạnh trong mùa mưa, là mùa ẩm thấp. Vậy thì, để phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết, điều cốt yếu nhất là chống muỗi, diệt muỗi. Các bạn hãy giữ cho nhà cửa được thoáng mát, khô ráo, quét dọn sạch sẽ mọi nơi, nhất là gầm bàn, gầm giường, tủ, không treo quần áo nhiều trên tường, đậy kín các lu chứa nước, không cho muỗi tới sinh nở ở đó, hoặc nuôi một số cá 7 màu, để chúng diệt hết các con lăng quăng (bọ gậy), không để chúng phát triển thành muỗi. Các trẻ em ngủ trưa, ngủ đêm đều phải nằm mùng. Các học sinh nhỏ học đêm, đều cần mặc quần dài không để muỗi đốt và nên đốt nhang trừ muỗi dưới chân bàn học các em. Nếu có điều kiện, nên dùng bơm xịt muỗi hàng ngày. Nếu các bạn giữ cho trẻ không bị muỗi đốt, thì chúng sẽ không bao giờ bị bệnh sốt xuất huyết cả. Còn nếu trong mùa mưa này, mà con bạn bỗng nhiên bị sốt cao? Nên cho trẻ đi bác sĩ khám bệnh ngay. Đôi khi vì thấy trẻ tuy sốt nhưng vẫn tỉnh táo, vẫn chơi, bạn cho cháu dùng thuốc hạ sốt tại nhà. Nhưng cần theo dõi cẩn thận: nếu sau 2 ngày, trẻ vẫn sốt thì dù sao cũng phải cho trẻ đi BS khám bệnh. Vì đó là thời gian có thể xảy ra các biến chứng của bệnh sốt xuất huyết. Chúng tôi đã gặp một số trẻ sốt, vẫn khỏe mạnh, tỉnh táo, nhưng tới ngày thứ 3 hoặc ngày thứ 4 thì đi vào sốt rất nguy kịch. Các bạn ở các vùng sốt rét, cũng cần tích cực phòng chống muỗi, vì sốt rét cũng là một bệnh do muỗi truyền. Con muỗi đó - mang tên ANOPHELES - cũng phát triển mạnh trong mùa mưa. Sốt rét cũng là một bệnh nguy hiểm, và những thể sốt rét nặng - thường được gọi là sốt rét ác tính - đã nhiều lần gây tử vong nhất là đối với các trẻ nhỏ. Phần lớn những ca sốt rét nặng mà chúng tôi đã gặp, thường xảy ra trong mùa mưa. Cũng trong mùa mưa này - như trên đã nói - các siêu vi gây bệnh đường hô hấp phát triển mạnh. Đã thấy rất nhiều trẻ bị sổ mũi, nghẹt mũi, ho, có đàm, thở khò khè, có cháu thở rất khó. Đó là bệnh viêm phế quản hoặc viêm phổi, gọi chung là các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp. Nguyên nhân là do các siêu vi nói trên đã đột nhập vào mũi, họng của trẻ, rồi xuống phế quản, xuống phổi. Trong nhiều trường hợp, một số vi khuẩn khác cũng nhân cơ hội đó, theo đó tấn công vào bộ máy hô hấp, làm cho bệnh nặng thêm, trong đó hay gặp nhất là vi khuẩn S.PNEUMONIAE và H.INFLUENZAE. Các siêu vi và vi khuẩn nói trên đều phát triển mạnh trong mùa mưa, trong thời tiết ẩm thấp, và rất dễ lây truyền: Khi một người đã nhiễm chúng mà hắt hơi (nhảy mũi), ho, khạc... thì các siêu vi, vi khuẩn nói trên sẽ từ họng người đó bắn ra ngoài, tan thành bụi. Và các trẻ em, hít thở phải các bụi đó, sẽ nhiễm bệnh nhanh chóng. Để phòng ngừa các chứng nhiễm khuẩn hô hấp nói trên, xin các bà mẹ hãy lưu ý, không cho trẻ đi chơi dưới trời mưa, đi chơi tới khuya, và những ngày thời tiết trở lạnh, nhất thiết nên cho trẻ tắm bằng nước nóng. Ngoài ra, nếu trong nhà bạn, hoặc gần nhà bạn, có 1 người ho, thì xin bạn đừng cho trẻ lại gần, vì như trên đã nói - các siêu vi và vi khuẩn gây các bệnh này đều rất dễ lây truyền. Còn nếu không may con bạn lại bị ho, bị sổ mũi? Bạn cần cho trẻ đi khám bệnh ngay, nhất là đối với các trẻ dưới 5 tuổi, vì ở tuổi này, bệnh có thể trở nặng rất nhanh chóng. Chúng tôi đã gặp một số trẻ chỉ bị ho, sổ mũi nhẹ nhàng, nhưng do chữa trị không đúng phương pháp, đã đột nhiên biến chứng thành suy hô hấp: khó thở, cánh mũi phập phồng, môi tím, người xanh tái... đó là một biến chứng hết sức nguy kịch, và không ít trẻ đã chết vì biến chứng này. Cuối cùng, mùa mưa cũng là mùa phát triển của các siêu vi và vi khuẩn gây bệnh đường tiêu hóa: tiêu chảy, kiết lî, sốt thương hàn. Nhiều bà mẹ đã chứng kiến con em bị các bệnh trên, chỉ xin nhắc qua. Tiêu chảy là đi tiêu trên 4 lần trong ngày, phân ra nước. Nguy hiểm của bệnh tiêu chảy là gây ra cho trẻ một tình trạng mất nước và mất một số chất điện giải, những chất này rất cần cho cơ thể, đã bị đào thải ra theo nước. Tình trạng mất nước này làm cơ thể suy sụp rất nhanh, và có thể làm trẻ chết nhanh chóng, nếu không được chữa trị kịp thời. Kiết lị là đi tiêu nhiều lần trong ngày, nhưng phân ít, kèm theo đàm, máu. Người bệnh thường bị đau bụng, mót rặn luôn luôn, vật vã, suy kiệt nhanh. Có những thể bệnh kiết lî được gọi là "kiết lî thể sấm sét" có thể làm cho trẻ chết ngay trong vòng 24 giờ. Sốt thương hàn cũng là một bệnh rất nguy hiểm: bệnh gây sốt liên miên, kéo dài nhiều ngày, dần dần làm cho trẻ trở nên lừ đừ, vật vã, và tiến tới hôn mê hoàn toàn... một số trẻ đến chữa trị quá trễ cũng đã không thể cứu được. Tại sao các siêu vi, vi khuẩn gây bệnh đường tiêu hóa lại phát triển trong mùa mưa? Vì mùa này cũng là mùa phát triển của muỗi nhặng, chính chúng đã mang các siêu vi, vi khuẩn nói trên từ các nơi dơ bẩn, đi gieo rắc khắp nơi. Và cũng trong mùa mưa, tình trạng nước dâng cao tràn lan, truyền đi các chất dơ bẩn mang theo nhiều tác nhân gây bệnh. Ngoài ra, cũng trong mùa này, do thời tiết nóng nực, một số trẻ nhỏ đã không giữ được vệ sinh ăn uống: nhiều trẻ nhỏ đã bị các bệnh đường tiêu hóa nói trên chỉ sau 1 lần - do quá khát - đã uống "bừa", cả những nước không hợp vệ sinh, chưa được đun chín. Các bà mẹ cần lưu ý giữ gìn vệ sinh ăn uống cho tốt. Chỉ nên cho trẻ ăn các thức ăn đã đun chín. Các thực phẩm cần được bảo quản chu đáo, tránh ôi thiu, tuyệt đối không cho ruồi nhặng đậu vào. Trong gia đình, luôn để saün một vài chai nước đã đun chín, để khi trẻ khát có thể dùng ngay. Giáo dục trẻ rửa tay trước khi ăn. Khuyên răn trẻ không ăn uống bừa bãi ở dọc đường, ở các vỉa hè bụi bậm. chính là những biện pháp đơn giản, nhưng rất thực tế để phòng ngừa các bệnh đường tiêu hóa nói trên. Dĩ nhiên, vì các bệnh này đều nguy hiểm, nên bạn cần cho trẻ đi khám bệnh ngay, nếu bệnh đã xảy ra. Mùa mưa, bệnh tật nhiều, trong đó nhiều bệnh nguy hiểm cho trẻ, mong các bạn quan tâm, đặc biệt tới các biện pháp phòng bệnh nói trên!