Siêu âm bao nhiêu lần khi mang thai thì đủ???

Siêu âm thai là một phương pháp thăm dò thai và chẩn đoán trước sinh rất hữu ích. Siêu âm thai cho biết tình trạng túi ối, chiều dài phôi thai (trong 3 tháng đầu), tim thai, đường kính lưỡng đỉnh, chiều dài xương đùi, đường kính hoặc chu vi của bụng (để tính trọng lượng và tuổi thai nếu sản phụ không nhớ chính xác ngày hành kinh cuối cùng). Siêu âm còn giúp phát hiện những hiện tượng nghi ngờ bất thường ở thai nhi.


Thông thường, mỗi lần thai nghén bình thường, mỗi thai phụ chỉ cần khám siêu âm ba lần là đủ.

- Lần thứ nhất vào tuần thứ 12-13 để biết sự phát triển của thai. Tuy nhiên người ta cũng thường siêu âm sau chậm kinh 1 hoặc 2 tuần để xem có thai hay không.
- Siêu âm lần thứ 2 vào tuần thứ 21 hoặc 22 để phát hiện những bất thường của thai.
- Siêu âm lần thứ 3 vào tuần thứ 34-35 để đánh giá sự phát triển của thai.

Trong ba tháng đầu, siêu âm là một phương tiện thăm dò để chẩn đoán chửa ngoài tử cung, chửa trứng, thai chết lưu, sẩy thai. Trong ba tháng cuối, siêu âm giúp chẩn đoán thai già, đa ối hay thiểu ối, rau tiền đạo...

Những máy siêu âm đang được sử dụng phổ biến hiện nay cho phép nhìn thấy được hình ảnh theo mặt phẳng ngang và chiều trước sau của thai và như vậy gọi là siêu âm hai chiều. Còn siêu âm ba chiều có thể giúp ta quan sát được hình ảnh thai nhi theo không gian ba chiều (mặt phẳng ngang, mặt phẳng nghiêng và chiều trước - sau) nên thấy hình ảnh nổi và quan sát được rõ ràng, chi tiết hơn. Thông thường người ta làm siêu âm hai chiều, chỉ khi có nghi ngờ thì mới chuyển sang chức năng ba chiều để xem thai có bị dị dạng không hoặc là những bất thường của thai trước khi sinh ...

Có nhiều yếu tố tác động đến kết quả của siêu âm. Trước hết là kỹ thuật và kinh nghiệm của người làm siêu âm. Nếu người làm siêu âm có nhiều kinh nghiệm về lâm sàng chuyên ngành, kết hợp với kỹ năng tay nghề thực hành siêu âm tốt thì kết quả chẩn đoán chính xác hơn. Mặt khác, các tiêu chuẩn về kỹ thuật của máy như độ phân giải, nguồn phát sóng và đầu dò siêu âm cũng có ảnh hưởng lớn. Tư thế, sự di chuyển của thai, nước ối, thành bụng của thai phụ cũng tác động lớn đến sự chính xác của kết quả siêu âm. Tuy vậy, cần nhấn mạnh rằng, siêu âm kể cả siêu âm ba chiều chỉ là một trong những phương pháp thăm dò để góp phần cho chẩn đoán được chính xác hơn chứ không thể thay thế lâm sàng được.

Hiện nay với những máy siêu âm dùng để chẩn đoán, với cường độ thấp thì chưa thấy có những ảnh hưởng xấu đến thai nhi. Tuy nhiên phải biết rằng, siêu âm là một chùm tia vật lý, chiếu vào thai nhi có những tế bào còn non thì chắc gì là hoàn toàn vô hại? Vậy thì tốt nhất là đừng để thai nhi phải chịu những tia vật lý khi không thật cần thiết.

Vì siêu âm ba chiều tốn tiền (gấp 4 lần siêu âm hai chiều), mất nhiều thời gian phải chờ đợi lâu, thai nhi phải nhận luồng siêu âm nhiều hơn, máy siêu âm quá tải, người làm siêu âm quá mệt mỏi, lại lãng phí vì có rất nhiều thông số không sử dụng đến. Do vậy trong một lần mang thai, trừ những trường hợp cần thiết và bắt buộc, có những chỉ định của thầy thuốc sản khoa (chẳng hạn có nghi ngờ về sự bất thường ở thai), chỉ cần siêu âm 3-4 lần là đủ. Trước khi muốn khám siêu âm hãy đến gặp bác sĩ sản khoa để có những thông tin cần thiết và chỉ định đúng, tránh lạm dụng.

Em thấy bên Hàn người ta chỉ định như sau:
- < 28 tuần: 4 tuần/lần
- 28-36 tuần: 2 tuần/lần
- Sau 36 tuần: 1 tuần/lần.

Thực ra nếu nói rằng trong 3 tháng đầu chỉ cần siêu âm 1 lần vào tuần thứ 12-13 là không đủ. Chẳng hạn những hiện tượng như chửa ngoài dạ con thì cần phát hiện sớm hơn vì qua 5 tuần là bắt đầu có khả năng bị vỡ, rồi hiện tượng phôi thai không phát triển, không có tim thai cũng cần phát hiện càng sớm càng tốt.