Chọn thực phẩm gì cho bé bắt đầu ăn dặm?

Từ tháng thứ 5 hoặc thứ 6, ngoài sữa mẹ, trẻ cần được ăn bổ sung các loại thực phẩm khác. Ban đầu, khi mới tập ăn dặm, nên cho trẻ ăn từ lỏng đến đặc, từ ít đến nhiều, tập cho trẻ quen dần với thức ăn mới. Số lượng thức ăn và bữa ăn tăng dần theo tuổi, đảm bảo thức ăn hợp với khẩu vị của trẻ. Khi chế biến đảm bảo thức ăn mềm, dễ nhai và dễ nuốt. Dụng cụ chế biến phải sạch sẽ, rửa tay sạch trước khi chế biến thức ăn và khi cho trẻ ăn. Không nên cho trẻ ăn bột ngọt vì không có chất dinh dưỡng, lại không có lợi cho sức khỏe của trẻ. Tất cả các loại thức ăn tươi, sạch, giàu dinh dưỡng mà người lớn ăn được hàng ngày đều có thể cho trẻ ăn được.

Thức ăn bổ sung gồm 4 nhóm. Nhóm cung cấp chất đạm: thịt, cá, tôm, cua, trứng, sữa, đậu đỗ, lạc, vừng... Nhóm tinh bột: gạo, mỳ, khoai, ngô... Nhóm chất béo: dầu, mỡ, lạc, vừng... Nhóm giàu vitamin và chất khoáng: rau, quả, đặc biệt các loại rau màu xanh thẫm và các loại quả có màu đỏ hoặc vàng. Một ngày phải cho trẻ ăn đủ 4 nhóm thực phẩm trên.

Với trẻ từ 5-6 tháng tuổi thì bú mẹ là chính, mỗi ngày ăn từ 1 - 2 bữa bột loãng và nước quả. Lượng chất đạm cho trẻ một ngày là 20-30g (thịt, cá, tôm), băm nhỏ, chia 2 bữa, nếu ăn trứng: 1/2 lòng đỏ trứng gà hoặc 2 lòng đỏ trứng chim cút.

Cũng giống như trẻ con Việt Nam, trẻ con Nhật Bản bắt đầu tập ăn dặm khi được 5 tháng tuổi và quá trình này sẽ kéo dài cho tới khi trẻ được một tuổi rưỡi… Trong suốt quá trình này, các bà mẹ Nhật rất chú trọng vào việc chế biến thức ăn cho trẻ phù hợp với từng giai đoạn (người Nhật chia thời kì tập ăn dặm cho trẻ thành 4 giai đoạn).

Giai đoạn 1 (5- 6 tháng tuổi)

Đây là giai đoạn trẻ mới bắt đầu tiếp xúc với thức ăn lạ ngoài sữa mẹ nên phải chú ý cho trẻ ăn từ ít đến nhiều: 2 ngày đầu tiên cho bé ăn 1 muỗng (15 ml), 3 ngày tiếp theo 2 muỗng (30 ml), 3 ngày tiếp theo 3 muỗng (45 ml), 7 ngày tiếp theo 4 muỗng (60 ml)… Đối với những bé nhạy cảm, nếu bé không ăn, không nên ép bé ăn mà hãy ngừng khoảng 2 - 3 ngày rồi chế biến thức ăn trơn hơn và thử cho bé ăn lại.

Trong suốt một tuần đầu tiên người Nhật chỉ sử dụng gạo làm thức ăn cho trẻ. Gạo được làm sạch, nấu cháo trắng không cho gia vị (tỉ lệ 1:10 - 5 g gạo + 50 ml nước) sau đó phải nghiền nhuyễn và rây qua lưới rồi mới cho trẻ ăn.

Bắt đầu từ tuần thứ hai có thể cho trẻ ăn thêm chút rau, củ, quả. Người Nhật thường hay sử dụng lá rau bina (còn gọi là rau chân vịt hay cải bó xôi) làm thức ăn dặm cho trẻ vì loại rau này giàu vitamin và dễ tiêu hóa.

Thay bằng việc cho muối vào thức ăn cho trẻ, các bà mẹ Nhật thường dùng vị nước dashi và nước rau luộc (vì muối không tốt cho thận của bé). Nước dashi là loại nước dùng được nấu từ rong biển và cá ngừ khô bào mỏng, nước rau luộc được nấu từ 3 loại rau trộn lẫn (hành tây, cà rốt, bắp cải) luộc lấy nước. Hai loại nước dùng này có vị ngọt tự nhiên và giàu vitamin. Tránh dùng các loại thực phẩm dễ gây dị ứng cho bé như những loại cá lưng xanh như cá thu, các loại giáp xác và hải sản như tôm, cua, bạch tuộc, các loại ốc, mì sợi lúa mạch đen, thịt, sữa bò.

Thức ăn cho trẻ giai đoạn này phải được chế biến ở dạng bột cháo và đặc biệt phải trơn và ngon.

Giai đoạn 2 (7 – 8 tháng tuổi)

Mỗi ngày trẻ ăn 3 bữa chính cùng thời gian với bữa ăn của người lớn. Lú c này trẻ cũng đã có thể ăn được thức ăn to và cứng hơn giai đoạn trước bắt đầu cho bé ăn cơm nát rồi đến cơm. Ngoài ra, tập cho bé tự ăn bằng muỗng và nĩa.

Ở giai đoạn này, các bà mẹ Nhật hướng đến việc ngừng cho bé uống sữa bột nên họ rất chú trọng cung cấp dinh dưỡng trong thức ăn cho trẻ. Lúc này, bé có thể ăn gần như người lớn, vì vậy nên cho bé ăn cân bằng dinh dưỡng bằng nhiều loại thực phẩm. Tuy nhiên, thức ăn của bé vẫn được nêm nhạt. Lượng muối nêm cho bé bằng 1/4 muỗng nhỏ (1 muỗng nhỏ bằng 2,5g).

Để tập cho bé biết tự ăn, nên chế biến các món mà bé có thể tự bốc ăn như các món làm từ bánh mì lát hoặc cơm nắm. Nên tạo thức ăn có hình dạng và màu sắc bắt mắt để bé thích ăn.

Những điều chú ý trong cách cho trẻ ăn dặm của người Nhật:

Gai đoạn đầu tập mỗi thứ mới luôn bắt đầu từ 1 thìa, và nên tập ít nhất 2 ngày để xem phản ứng đầu ra, dị ứng... Không ăn 2 thứ mới trong cùng một ngày (nếu có phản ứng thì không biết do cái gì). Lượng ăn là không đáng kể, mục đích chỉ là để tập, cho bé quen với thìa, quen với vị lạ, quen với thức ăn đặc hơn sữa một chút. Sau bữa dặm vẫn ăn sữa như bình thường.

Ngay từ thời kỳ ăn dặm, các bà mẹ Nhật Bản đã chế biến thức ăn riêng cho trẻ thành từng món, mỗi thứ một vị khác nhau để tránh bé nhanh chán và cũng là để bé tập ăn, nếm với những vị riêng của từng loại thực phẩm để sau này bé có thể ăn được nhiều thứ.

Ngoài các bữa ăn dặm thì vẫn cho trẻ uống sữa như bình thường (theo nhu cầu của trẻ chứ không nhất định phải ép theo lượng nhất định).

Trong 4-6 tháng đầu tiên, bé chỉ bú sữa. Nhưng trong 6 tháng tiếp theo, bé bắt đầu ăn dặm và đến khi 1 tuổi bé đã ăn được hầu hết các thức ăn như người lớn. Sự chuyển tiếp này là một vấn đề lớn vì cả mẹ và bé cần làm quen dần với khái niệm “bữa ăn gia đình”. Để giải quyết vấn đề này, bạn cần cho trẻ ăn dặm từng bước để trẻ có thời gian làm quen với thức ăn mới, và bạn cần nhớ rằng sữa vẫn là nguồn dinh dưỡng quan trọng nhất cho trẻ. Bạn nên tiếp tục cho trẻ bú mẹ và dùng bổ sung thêm sữa công thức phù hợp với độ tuổi của trẻ.

Sữa vẫn là nguồn thức ăn quan trọng nhất cho trẻ nhỏ, sữa cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết và phù hợp với nhu cầu của bé. Bé cần bao nhiêu sữa mỗi ngày? Khi được 6 tháng tuổi, bé uống khoảng 1.000 ml sữa mỗi ngày. Bạn bắt đầu tập cho bé ăn dặm, chậm chậm từng chút một, bạn sẽ tăng dần lượng bột ăn dặm và giảm dần lượng sữa cho bé. Ở giai đoạn từ 6-12 tháng tuổi bé cần uống khoảng 750 ml sữa mỗi ngày.

Lần đầu tiên bé nếm hương vị thức ăn thật sự. Học ăn là cả một nghệ thuật: thức ăn, phản xạ nhai nuốt, bàn ăn, thức ăn rơi vãi... Những bữa ăn đầu tiên bạn nên sắp xếp để cả gia đình cùng quây quần xung quanh bàn ăn, khích lệ và tự hào với từng muỗng ăn của bé.

Bé có thể ăn được những thức ăn gì?

- Bột ăn dặm hay là bột nấu trong những tháng đầu tiên. Cho bé ăn từ lỏng đến đặc dần.

- Từ tháng thứ 9 bé có thể tập ăn cháo nghiền rồi chuyển sang cháo đặc.

Nên chuẩn bị thức ăn cho bé như thế nào?

- Nếu là bột ăn dặm đóng hộp: bạn nên pha chế đúng theo hướng dẫn trên bao bì.

- Nếu bạn tự nấu cho bé: phải đảm bảo đầy đủ 4 nhóm chất đạm, bột đường, dầu ăn và rau củ tươi các loại. Khi bắt đầu nên cho bé ăn thức ăn nhuyễn hoàn toàn, thức ăn cho bé nên xay nhuyễn cho bé dễ ăn. Đến khi bé đã ăn thuần thục thức ăn nhuyễn, bạn chuyển sang cho trẻ ăn thức ăn nghiền hay băm nhỏ để tập cho bé nhai.

Bé cần ăn bao nhiêu là đủ?

- Bé sẽ bắt đầu bằng bột lỏng, cho bé ăn trong vài ngày, khi bé đã quen với thức ăn này thì chuyển sang thức ăn khác. Nếu bé không thích thức ăn mới thì bạn có thể cho bé ăn lại thức ăn cũ, bé co thể ăn 1 loại thức ăn trong nhiều tuần hay tháng tùy theo nhu cầu và ý thích của bé.

- Từ 6-9 tháng sữa vẫn sẽ chiếm khoảng ¾ tổng lượng thức ăn bé cần mỗi ngày. Sang tháng thứ 9, bưã ăn dặm và lượng sữa sẽ bằng nhau

- Khi bé được 12 tháng: cho bé tập ăn 3 bữa chính (sáng, trưa, chiều) cùng gia đình và 3 bữa ăn phụ giữa các bữa chính và trước khi đi ngủ.

Có thể phối hợp thức ăn dặm với sữa?

- Trong suốt giai đoạn 6-12 tháng tuổi, sữa vẫn là thành phần quan trọng nhất trong khẩu phần ăn hàng ngày của bé. Trộn sữa vào trong thức ăn dặm cũng là 1 cách rất có ích để bé làm quen với thức ăn đặc và các hương vị mới cũng như đảm bảo đủ chất dinh dưỡng cho bé.

Các loại thức ăn nào an toàn cho bé?

- Thịt: lựa chọn các loại thịt ít mỡ hay bỏ bớt mỡ. Từ tháng 6-8 nên cho bé ăn thịt gà, cá. Sau 8 tháng bé ăn được tất cả các loại thịt, khoảng 1 muỗng canh mỗi bữa.

- Bột đường: là các loại bột gạo, bột ngũ cốc.

- Rau củ: cho bé ăn tất cả các loại rau, khi bé mới bắt đầu tập ăn dặm nên tránh các loại rau củ có thể làm bé bị đầy bụng khó tiêu như các loại rau giàu nitrate (như rau diếp, củ cải đường, bắp cải, cần tây...), tháng thứ 9-10 bé có thể ăn các loại rau này nhưng hạn chế ăn chỉ ăn 1-2 lần/tuần.

- Dầu mỡ: nên cho bé ăn các loại dầu thực vật, hạn chế ăn mỡ động vật.

- Trái cây: bé có thể ăn tất cả các loại trái cây, bạn có thể bắt đầu bằng nước ép trái cây tươi pha loãng, rồi đến nước ép trái cây tươi nguyên chất, nước ép cả bã và bé có thể ăn trái cây cắt miếng nhỏ.

Trên thực tế, sẽ có những trường hợp ngoại lệ nên những thông tin này chỉ là những hướng dẫn, không nên xem đây là những nguyên tắc để áp dụng vì bạn là người biết rõ bé nhất về nhu cầu và thói quen ăn uống của bé.

Chúc bé hay ăn chóng lớn!

Tháng thứ 5 – 6

Thời điểm thích hợp:
Bé đã có thể giữ được đầu ngay, ngồi được một mình vững hơn. Không còn phản xạ đùn đẩy lưỡi ra ngoài hay lên phía trên.
Có thể đút bằng muỗng nhỏ, biết lấy lưỡi đưa thức ăn vào trong và xuống dưới.. rồi nuốt

Chế độ ăn cơ bản:
1. Sữa:Sữa mẹ hoặc sữa công thức 1 (Infant formula)
a. Số lượng: 700 - 900 ml/ngày chia thành 4 - 6 lần bú
b. Vitamin bổ sung:không cần thiếtvì:
i. Trẻ bú mẹ sẽ “uống” thuốc bổ thông qua chế độ dinh dưỡng của mẹ.
ii. Trẻ bú ngoài: Trong sữa công thức đã được bổ sung đầy đủ các chất vi lượng cần thiết cho nhu cầu hàng ngày của bé
2. Ăn dặm:Có thể tập cho bé làm quen với mùi vị lạ, dạng lỏng hay hơi sệt.
a. Bắt đầu bằng các loại: nước luộc củ quả, nước luộc rau lá, nước cam pha loãng (có thể thêm chút đường cho đỡ chua), nước cháo loãng.
b. Những lần đầu, nên cho nếm vào giữa một cữ bú buổi sáng hay buổi trưa.
c. Cách cho ăn: Đặt nhẹ đầu muỗng nước luộc rau (vì hơi ngọt sẽ làm bé dễ chấp nhận cái lạ hơn) hay nước trái cây pha hay nước cháo loãng vào giữa miệng hơi hé mở của em bé. Kiên trì mỗi ngày liên tục để bé tập cách lấy lưỡi đưa vào và nuốt: cho bé quen dần và..không quên.
d. Chú ý: Mỗi lần chỉ nên cho làm quen 1 thứ thôi để dễ phát hiện nếu có dị ứng với một thức ăn nào thì có thể tránh đi. -

https://www.facebook.com/abmarche

http://aubonmarche.net/