Đến mùa đông - xuân, tôi rất hay bị cúm. Xin hỏi làm thế nào thoát khỏi bệnh cúm?
Bệnh cúm do nhiễm virut qua đường hô hấp. Có 3 týp virut cúm là A, B và C. Cúm týp A hay gặp nhất. Cúm týp B gây bệnh nhẹ hơn týp A, còn týp C thì nhẹ hơn nữa. Các dịch cúm thường do cúm týp A gây nên và xảy ra hằng năm. Bệnh cúm lây truyền từ người này sang người khác qua đường hô hấp. Khi bị cúm A, bệnh nhân thường bị sốt, ớn lạnh, nhức đầu, khó chịu, đau cơ, ho khan, ngạt mũi, đau họng. bệnh xuất hiện cấp tính và thường tự khỏi. Đôi khi có những biến chứng nặng: viêm phổi do virut tiên phát, viêm phổi do nhiễm vi khuẩn thứ phát, bạch hầu, viêm cơ, hội chứng Reye và hội chứng choáng nhiễm độc. Nhiều người có nguy cơ gặp các biến chứng gồm: người cao tuổi, người có bệnh tim và bệnh phổi mạn tính.
Việc điều trị cúm chủ yếu là điều trị trịêu chứng và nâng đỡ. Amantadin và rimantadin làm giảm được thời gian có bệnh, giảm triệu chứng của cúm A nếu được dùng sớm, trong vòng 48 tiếng sau khi xuất hiện trịêu chứng, nên có thể dùng cho những người có nguy cơ cao. Những thất bại trong điều trị và dự phòng có thể là do sự xuất hiện rất nhanh các chủng virut mới kháng thuốc. Trên thực tế, cúm týp A/H5N1 đang xảy ra do gà (rộng ra là do động vật lông vũ) truyền sang người.
Có thể dự phòng được cúm bằng cách chế tạo vaccin từ virut, có chú ý đến việc dùng chủng có những chuyển dịch và trôi dạt kháng nguyên mới nhất. Vaccin dự phòng cho cả bệnh cúm A và B. Amantadin và rimantadin cũng dùng để dự phòng bệnh cúm A, nhưng không thể thay thế được vaccin và chỉ thay vaccin ở những người chống chỉ định dùng vaccin. Việc dùng amantadin và rimantadin để phòng bệnh nên coi là bổ sung thêm cho vaccin ở những người suy giảm miễn dịch, khi đó đáp ứng sinh kháng thể sau khi dùng vaccin bị suy giảm, hay những người tiêm phòng khi dịch đã phát và những người làm việc trong các cơ sở nghiên cứu có tiếp xúc với virut. Để phòng bệnh bằng hoá liệu pháp có hiệu quả tối đa thì cần dùng thuốc càng sớm càng tốt và phải dùng hằng ngày suốt thời gian có dịch hoặc cho đến khi các kháng thể cúm đã sinh ra đầy đủ sau khi tiêm vaccin.
Bị cúm tấn công, chúng ta nóng sốt, đau nhức, khó ở chừng một tuần lễ. Nhưng với một số vị, cúm còn dữ hơn thế, có thể đưa đến chết người.
Ở Mỹ, hàng năm trung bình có khoảng 36.000 người mất mạng vì cúm, và hơn 200.000 người phải vào nhà thương vì các biến chứng của cúm. Các vị già yếu, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và những người mang một số bệnh kinh niên thường bị các biến chứng nặng khi nhiễm cúm. Mỗi năm, 20.000 trẻ em dưới 5 tuổi phải vào nhà thương vì các biến chứng nặng do cúm.
Tại Mỹ, Trung Tâm Kiểm Soát và Phòng Ngừa Bệnh (Centers for Disease Control and Prevention) theo dõi sự hoành hành của cúm sát từng mùa và cho biết cúm lúc này đang lan rộng gần như khắp nước Mỹ. Cúm dữ nhất thường vào tháng Hai, song các dòng siêu vi cúm khác nhau có thể tiếp tục quẩn quanh gây bệnh mãi tận đến tháng Năm. Rất may, có những điều bạn có thể làm để bảo vệ chính bạn và người thân yêu của bạn.
Thuốc ngừa cúm
Đầu tiên, nếu bạn chưa dùng thuốc ngừa cúm, hãy bỏ chút thì giờ đến nhờ bác sĩ dùng thuốc ngừa cúm cho bạn. Thuốc ngừa cúm là cách tốt nhất bảo vệ bạn chống lại cúm, và năm nay thuốc đầy đủ, không thiếu.
Vì mùa cúm có thể kéo dài mãi đến tháng Năm, dùng thuốc ngừa cúm bây giờ vẫn tốt. Hơn nữa, thuốc giúp chống ba dòng siêu vi cúm khác nhau, nên mặc dầu cộng đồng chỗ bạn cư ngụ đang bị một dòng siêu vi cúm tấn công, thuốc vẫn có thể bảo vệ bạn, chống một dòng siêu vi cúm khác biết đâu cũng sẽ xuất hiện làm loạn. Bây giờ, văn phòng một số vị bác sĩ có thể đã hết thuốc chích ngừa cúm, nhưng nhiều bác sĩ khác vẫn còn, bạn thử gọi hỏi quanh, thế nào cũng tìm được chỗ có thuốc.
Ai muốn tránh cúm nên chích ngừa cúm, nhưng đặc biệt những người sẽ có thể bị những biến chứng nặng do cúm (chẳng hạn, trẻ em, các vị cao niên, phụ nữ mang thai, người đang mang những bệnh nặng), và cả người sống chung, chăm sóc cho những vị này lại càng cần chích ngừa cúm.
Cẩn thận mỗi ngày
Thứ nhì, mỗi ngày nếu cẩn thận, chúng ta có thể giúp ngăn chặn sự lan rộng của nhiều bệnh đường hô hấp, trong đó có cúm. Chúng ta che miệng, mũi với khăn giấy khi ho, hắt xì, rửa tay thường với nước và xà bông, và ở nhà nếu chúng ta bịnh. Và cũng nhớ cố tránh đưa tay lên sờ mắt, mũi, miệng, vì siêu vi có thể lây truyền qua đường này dễ dàng.
Nên luôn cảnh giác, nghĩ đến các triệu chứng của cúm: sốt cao, nhức đầu, mệt đứ đừ, ho khan, đau họng, chảy hay nghẹt mũi, và đau nhức các bắp thịt. Nếu bạn có những triệu chứng này, nhớ tránh xa người khác để khỏi lây bệnh cho họ.
Thuốc chống siêu vi cúm
Và thứ ba, có thuốc chống siêu vi cúm (influenza antiviral drugs) được công nhận để chữa và ngừa cúm. Dùng chữa bệnh, những thuốc này có thể rút ngắn thời gian bị bịnh và khiến các triệu chứng của bạn nhẹ hơn. Chúng cũng có thể ngừa những biến chứng nặng do cúm. Thuốc cần có toa bác sĩ và nên được dùng ngay trong vòng 48 tiếng khi triệu chứng cúm mới xảy ra mới có hiệu quả.
Nếu bạn bỗng dưng ngã bệnh với những triệu chứng kể trên trong mùa này, bạn nên đi khám bác sĩ ngay. Bác sĩ sẽ thăm khám bạn, cân nhắc xem có phải bạn quả bị cúm, thời gian nhiễm bệnh của bạn còn sớm trong vòng 48 tiếng không, các phản ứng phụ của thuốc, v.v., trước khi quyết định có khuyên bạn dùng thuốc chống siêu vi cúm hay không. Trong trận chiến với cúm, thuốc chống cúm là phòng thủ quan trọng hàng nhì của chúng ta sau thuốc ngừa cúm. Hai thuốc chống siêu vi được khuyên nên dùng để chữa cúm trong mùa cúm 2007–2008 này ở Mỹ: Tamiflu (oseltamivir) và Relenza (zanamivir). [Ghi chú: đây là hai thuốc chống siêu vi (antiviral drugs), không phải trụ sinh (antibiotics); các trụ sinh không diệt được siêu vi cúm, siêu vi cảm, dùng vô ích, chỉ dùng khi có biến chứng như sưng phổi, viêm xoang xảy ra.]
Vậy, mùa cúm này, về phần bạn, bạn hãy thực hành những cách giản dị kể trên để bảo vệ chính bạn, và cả những người khác, ngăn chặn sự lây lan của cúm.