Pin laptop chai phải làm thế nào??

'Hồi sinh' pin laptop chai
Sau khoảng 30 phút thao tác, pin thay lõi có thể đạt thời gian sử dụng đến 2 giờ. Dịch vụ này đang dần phổ biến để phục vụ những người sở hữu máy laptop quá cũ hoặc hàng xách tay quá "độc", không có hỗ trợ kỹ thuật từ chính hãng.

Pin cho máy tính xách tay là yếu tố quan trọng tạo nên tính cơ động và sự khác biệt so với máy để bàn. Những model được bán phổ biến tại Việt Nam hiện nay thường đi kèm với pin loại 6 lõi (cell) với thời gian cơ bản khoảng 2,5 - 3 giờ, và con số đó dường như chưa thỏa mãn yêu cầu của những “chiến binh đường phố”. Theo một khảo sát, 45% người dùng cho rằng thời lượng của pin là hạn chế lớn nhất khi sử dụng laptop. Một số người dùng sẵn sàng “hy sinh” sự gọn nhẹ để đổi sang loại pin 9 cell có thời lượng dài hơn.

Tuy quan trọng nhưng pin lại là loại linh kiện nhạy cảm, thời gian bảo hành nhiều nhất chỉ 1 năm, kể cả với những laptop cao cấp có thân máy được bảo hành tới 3 năm. Sau một thời gian sử dụng, khả năng lưu và cấp điện của pin tự động giảm xuống. Quá trình “lão hóa” nhanh hay chậm phụ thuộc vào quá trình dùng và xạc của người sử dụng. Khi thời gian dùng chỉ còn vài phút là các viên pin đã “chai” hoàn toàn, phải thay lõi hoặc mua mới.

Công nghệ hồi sinh pin chết

“Công nghệ” làm sống pin chai gồm 3 giai đoạn. Đối với pin đã chết hẳn, người thợ phải kiểm tra xem mạch pin còn hoạt động hay không. Việc này có thể bỏ qua nếu pin vẫn dùng được vài phút. Sau đó, vỏ nhựa của nhà sản xuất được bóc tách, từng lõi pin bên trong được kiểm tra khả năng lưu/phát điện, cell nào “chết” sẽ được thay. Cuối cùng, người thợ phải cập nhật lại bộ nhớ ROM (reset ROM) bằng phần mềm chuyên dụng để pin nhận lại dung lượng của những cell đã thay. Toàn bộ công đoạn trên được tiến hành trong khoảng 20 - 30 phút nếu không gặp trục trặc đặc biệt gì khác. Giá mỗi cell pin mới khoảng 75.000 đồng, chi phí phục hồi một viên pin 6 cell đã chết hẳn khoảng 450.000 - 500.000 đồng.


Kiểm tra và thay lõi pin. Ảnh: Vnexpress.

Theo đánh giá của dân trong nghề, việc khôi phục pin khó nhất ở công đoạn thứ 3. Mỗi viên pin đều có bản mạch để quản lý nguồn điện từng cell. Trong máy tính cũ, những mạch này khá đơn giản và bản ROM của chúng cũng sẵn có trên Internet. Những viên pin mới có mạch điện quản lý chặt chẽ hơn, chip nhớ và chip quản lý nhiều khi tích hợp chung trên cùng IC, có loại còn có cả mạch bảo mật pin nên việc can thiệp khó khăn.

“Đa phần pin mang đến sửa là của những model cũ, nhiều nhất là máy IBM vì người dùng Việt Nam chuộng dòng máy này. Cũng có người đến sửa pin của máy tính mới vì đó là hàng xách tay, không thể mang đi bảo hành hoặc linh kiện chính hãng quá đắt”, anh Trần Duy Anh, Giám đốc công ty HTT (Hà Nội) chuyên sửa chữa laptop, nói.

Duy Anh cho biết mỗi tháng công ty anh sửa đến hơn 200 viên pin laptop các loại do khách hàng lẻ mang đến, chưa kể những đơn đặt hàng do một số doanh nghiệp buôn bán máy tính cũ đem đến. Hà Nội hiện nay có khoảng 10 điểm sửa chữa pin chuyên nghiệp. Dân chơi laptop TP HCM quá quen thuộc với tên tuổi của 2 công ty Nghĩa Thăng và Không Gian bởi thâm niên và tay nghề “phù thủy” với pin máy tính xách tay.


Mạch quản lý trên pin mới (trái) có tính năng bảo mật phức tạp hơn nhiều so với các loại cũ (phải). Ảnh: Hưng Hải.

Nhiều người am hiểu thừa nhận rằng chất lượng của pin "hồi sinh" không thể bằng với pin chính hãng vì cũng chỉ phát điện được trên dưới 2 giờ. Tuy nhiên, giá tiền thì chỉ bằng phân nửa so với việc bỏ ra 70 - 80 USD cho viên pin xịn từ chính hãng. Những cell pin mới và linh kiện để thay được nhập khẩu từ Trung Quốc, chất lượng phụ thuộc vào trình độ và "lương tâm" của cửa hàng cộng thêm một ít ... may rủi. Dịch vụ này vốn dành cho người dùng laptop cũ nhưng một số cửa hàng bán máy tính cũng "đặt hàng" để giảm chi phí cho những lô hàng lỗi đã nhập. Người mua laptop cũ (hàng refurbished) nếu không tinh ý gặp phải loại pin "độ" lại này thì coi như gặp vận đen.

Dùng và bảo quản pin

Theo ý kiến của giới kỹ thuật, thời lượng pin bị giảm nhanh phần nhiều do người dùng chưa đúng cách. Hai nguyên nhân thường gặp nhất là cắm nguyên xạc điện khi không dùng hoặc để chế độ ngủ (Standby hoặc Hibernate) quá lâu khiến pin bị suy kiệt.

“Pin Ni-Cd cũ thì hay gặp hiện tượng chai pin, nếu cắm xạc liên tục thì nó sẽ ‘nhớ’vị trí đầy ảo nên hay suy giảm. Pin Li-Ion thế hệ mới không gặp hiện tượng trên nhưng không được để suy kiệt, nếu điện áp sụt xuống dưới mức cho phép thì sẽ hỏng luôn”, kỹ thuật viên công ty HTT nói. Kinh nghiệm cho thấy chính những máy hay được người dùng mang đi mang lại thì giữ được thời gian dùng pin lâu hơn.


Xạc IBM hàng nhái (trên) rất giống với xạc xịn (dưới). Ảnh: Hưng Hải.

Ngoài ra, trên thị trường hiện nay cũng có nhiều loại xạc (adapter) là hàng nhái trôi nổi. Bộ xạc chất lượng kém, cung cấp nguồn không ổn định, cũng gây hại cho pin, tệ hại hơn là làm hỏng mạch xạc trên máy. Việc phân biệt xạc xịn và nhái bằng mắt thường sẽ hơi khó vì vẻ bề ngoài khá giống nhau. Dân chuyên nghiệp thường dựa trên trọng lượng, độ sắc nét và khít của tem nhãn trên adapter để phân biệt.

Để thời gian dùng pin tốt, người dùng nên để pin được hoạt động, rút nguồn điện khi không dùng máy. Lập kế hoạch để “xả hết, nạp đầy” pin mỗi tuần 1 lần, tức là rút điện dùng máy tính đến khi hệ thống báo hết nguồn điện, sau đó cắm nguồn cho đến khi pin báo đầy. Những máy laptop được dùng thay cho desktop thường không cần đến pin có thể lấy ra bảo quản riêng. Tuy nhiên, trước khi tháo nên xạc đầy điện, kiểm tra và xạc lại theo chu kỳ từ 3-5 tháng.

Pin - Những điều cần biết

Ngày nay hầu như mọi người đều phụ thuộc vào Pin, chúng ta sử dụng Pin ở khắp mọi nơi – trong ô tô, điện thoại, laptop, máy nghe nhạc… Vì thế trong bài báo này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cách thức sử dụng Pin trong các thiết bị điện cũng như những cách để khai thác chúng hiệu quả nhất.

Ngày nay hầu như mọi người đều phụ thuộc vào Pin, chúng ta sử dụng Pin ở khắp mọi nơi – trong ô tô, điện thoại, laptop, máy nghe nhạc… Vì thế trong bài báo này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cách thức sử dụng Pin trong các thiết bị điện cũng như những cách để khai thác chúng hiệu quả nhất.

Lịch sử phát triển của Pin hiện đại bắt đầu vào năm 1800 khi nhà vật lý người Italia Alessandro Volta phát minh ra Pin Volta. Volta đã xếp chồng nhiều tấm kim loại kẽm và bạc xen kẽ ( điện cực ) được ngăn cách bởi các tấm bìa nhúng nước muối ( chất điện môi ) . Khi hai tấm trên cùng và dưới cùng được kết nối bằng dây dẫn, một dòng điện sẽ chạy qua dây dẫn và chồng kim loại. Khi chồng kim loại ngày càng được chất cao, lực điện cũng trở nên mạnh hơn.
/

Pin hoạt động ra sao

Theo cách hiểu đơn giản nhất thì Pin là một thiết bị chuyển hóa năng lượng hóa học thành năng lượng điện. Các loại Pin ngày nay như Pin AA, C hay D đều có 2 cực. Một là cực dương (+) và một là cực âm (-). Bên trong Pin chứa các thành phần hoạt động giống như chồng kim loại mà Volta đã sử dụng, tức các tấm kim loại để làm điện cực và một chất có tác dụng như nước muối để làm chất điện phân. Các điện cực không tiếp xúc với nhau nhưng được nối lại bằng chất điện phân.
/
Khi bạn nối một dây dẫn giữa hai cực âm và dương, các điện tử ( Electron ) sẽ chạy từ cực âm đến cực dương. Khi một thiết bị điện như bóng đèn đươc nối với Pin, nó sẽ hoạt động được nhờ dòng điện chạy qua.

Lực điện chạy qua các cực của một ngăn Pin được gọi là điện áp điện cực và được tính bằng Volt ( V ) . Độ lớn của điện áp phụ thuộc vào các phản ứng hóa học bên trong ngăn Pin, vì thế việc sử dụng các hóa chất khác nhau sẽ cho ra các điện áp khác nhau.

Các loại Pin

Pin ngày nay được sử dụng trong rất nhiều thiết bị và được chia làm hai nhóm chính: không sạc lại được và sạc lại được.

Hai loại Pin này tạo ra điện năng theo cùng một cách. Khác biệt là ở chỗ Pin không sạc lại được sẽ cạn khi nguồn cung chất phản ứng hóa học không còn. Còn Pin sại lại được thì có thể sạc lại và sử dụng lại bằng cách cung cấp điện cho Pin và đảo ngược các phản ứng hóa học, khôi phục lại trạng thái ban đầu và làm Pin có thể sử dụng lại. Tuy nhiên, do chất phản ứng đã bị hao mòn, chất điện phân mất đi và tình trạng gỉ sét bên trong nên các Pin này chỉ có thể được sạc lại một số lần nhất định.

Pin không sạc được

/Pin Kẽm-Carbon, còn gọi là Pin Carbon chuẩn được sử dụng trong nhiều loại Pin khô AA, C và D. Các điện cực làm từ Kẽm và Carbon. Chất điện phân là hỗn hợp axit. Các Pin này tạo ra điện áp 1.5 V.

Pin Alkaline thường được các hãng như Duracell hay Energizer chế tạo. Điện cực làm từ Kẽm và Oxit Mangan. Điện phân là Alkaline, cũng có điện áp 1.5 V.

Pin sử dụng một lần chỉ có thể sử dụng cho đến khi cạn hết và vứt đi, thường dùng trong các thiết bị cầm tay có dòng điện thấp và được sử dụng liên tục như đồng hồ và điều khiển từ xa. Pin dùng một lần thường không đủ cho các thiết bị hao Pin như máy ảnh kỹ thuật số. Tuy nhiên ngày nay một số loại Pin cao cấp dùng một lần đã được cải tiến để sử dụng cho các thiết bị này.

Pin sạc được

Ví dụ như Pin Axit- Chì trong ô tô, điện cực làm từ chì và oxit chì, còn chất điện phân là axit đặc.

Trong Pin Nickel-Cadmium (NiCd), điện cực là Hidroxit Nickel và Cadmium, còn chất điện phân là Hidroxit Potassium.

Pin NiCd có thể tạo ra dòng điện mạnh và sạc trong thời gian ngắn ở điện áp cao, nhưng chúng cũng có nhược điểm gọi là hiệu ứng nhớ. Khi một Pin NiCd được sạc mà chưa xả hết, các tinh thể sẽ phát triển trong Pin, làm giảm dung lượng Pin và rất khó gỡ. ( chúng tôi đã có bài chi tiết về hiệu ứng này trong trang Web cũ , bạn nên tìm đọc để biết thêm )

Pin Hydrua Kim loại - Nickel (NiMH) đang thay thế Pin Nickel-Cadmium bởi chúng cũng có tính năng tương tự nhưng không gặp hiệu ứng nhớ như trong Pin Nickel-Cadmium.

Cả 2 loại Pin này đều sinh ra điện áp 1.2 V, thấp hơn một chút so với Pin Kẽm-Carbon hay Pin Alkaline. Tất cả các Pin sạc đều mất đần điện năng. Ví dụ như khi không sử dụng, Pin Hydrua Kim loại - Nickel sẽ tự mất từ 20% đến 50% điện năng trong vòng 6 tháng. Các nhân tố như nhiệt độ nơi lưu trữ cũng ảnh hưởng đến tốc độ này.

Pin Ion Lithium (Li-ion) lại dùng Lithium và Carbon làm điện cực. Chúng có tỉ lệ điện năng / khối lượng rất tốt và tốc độ tự hao hụt khi không sử dụng thấp, vì thế chúng thường được dùng trong laptop và điện thoại cao cấp.

Các Pin sạc như NiMH khi bán ra thường chưa có điện và bạn phải sạc trước khi dùng, nhưng giờ đây một số Pin sạc sẵn đã xuất hiện.

Pin chuyên dụng

Ngoài ra còn có một số loại Pin chuyên dụng, cả không sạc được và sạc lại được. Pin Lithium-Iodide có thời gian sử dụng rất lâu, còn Pin Oxit Kẽm- Thủy ngân lại dùng trong dụng cụ trợ thính.

Pin công nghệ cao

Pin được phát minh từ gần 2 thế kỷ trước và vẫn tiếp tục được cải tiến không ngừng để có chất lượng tốt hơn. Các hãng sản xuất Pin cũng cải tiến quy trình sản xuất cũng như thành phần hóa học của chúng để tạo ra những loại Pin nhẹ hơn và dùng được lâu hơn.

Energizer cho biết họ đã phát triển được loại Pin AA và AAA có thời gian sử dụng lâu nhất thế giới mang tên Energizer Ultimate Lithium. Chúng dùng được gấp 8 lần thời gian so với Pin thông thường và nặng bằng 2/3 so với Pin Alkaline chuẩn, chịu được nhiệt độ từ -40º C đến 60º C, thời gian lưu trữ suốt 15 năm và cấu trúc chống rò rỉ. Loại Pin này hướng đến các thiết bị cao cấp như camera và máy MP3, thiết bị định vị cầm tay và những bộ phận chiếu sáng Flash.

Duracell cũng có một loại Pin mang tên Ultra PowerPix được thiết kế bằng công nghệ độc quyền NiOx để tạo ra nhiều năng lượng hơn cho các thiết bị cần nhiều điện năng. Họ cho biết loại Pin Ultra PowerPix này cho phép bạn chụp gấp đôi số ảnh so với Pin Alkaline thông thường. Pin PowerPix dựa trên công thức Nickel Oxy Hydroxide.

Còn Panasonic thì đã sản xuất loại Pin Oxyride dùng Dioxit Mangan và Than chì cải tiến, giúp kéo dài thời gian sử dụng Pin. Pin Oxyride cũng dùng công nghệ hút chân không để đưa nhiều chất điện phân hơn vào từng viên Pin. Các loại Pin này chụp được gấp đôi số ảnh so với dùng Pin Alkaline thông thường.

Sự thật về Pin

Dưới đây là một số thực tế về Pin mà bạn nên biết.

* Tất cả các loại Pin đều tự mất điện năng theo thời gian – ngay cả khi không sử dụng.
* Nhiệt độ càng thấp, tốc độ tự mất điện năng càng chậm.
* Mặc dù nhiều người vẫn đông lạnh Pin như một cách bảo quản, nhưng hầu hết các nhà sản xuất không khuyên bạn làm điều này.
* Nếu bạn đông lạnh Pin, phải đưa nó về nhiệt độ trong phòng trước khi sử dụng.
* Sử dụng hoặc cất giữ Pin ở nhiệt độ cao, hoặc dùng chúng ở nhiệt độ thấp có thể ảnh hưởng đến điện áp của Pin và giảm chất lượng Pin.
* Không nên để Pin trong túi áo hoặc túi xách, chúng có thể bị ảnh hưởng bởi các vật kim loại như chìa khóa, đồng xu hay kẹp giấy, tạo ra nhiệt và có thể gây rò rỉ và làm bị thương người sử dụng.
* Pin làm có thành phần hóa học khác nhau không bao giờ được sử dụng chung trên cùng một thiết bị.
* Pin cũ không nên dùng chung với Pin mới.
* Pin sạc lại và không sạc lại không nên dùng chung với nhau.
* Các thiết bị tốn Pin như camera số sẽ có thời gian dùng Pin ngắn hơn so với các thiết bị ít tốn Pin như đồng hồ.
* Pin Alkaline không bị rò rỉ trong điều kiện sử dụng và bảo quản bình thường. Tuy nhiên nguy cơ rò rỉ sẽ tăng đáng kể nếu dùng chung các Pin có thành phần khác nhau, hoặc dùng chung Pin cũ và Pin mới. Nhiêt độ cao cũng làm tăng nguy cơ rò rỉ.
* Pin bị rò rỉ rất nguy hiểm và không được phép tiếp xúc trực tiếp với da.
* Đừng bao giờ cố sạc lại Pin không sạc. Điều này chỉ làm tăng nguy cơ rò rỉ và làm hỏng Pin.
* Để tăng tối đa thời gian sử dụng, các Pin sạc đã lâu không sử dụng nên được sạc lại trước khi dùng.
* Nên tháo Pin khỏi các thiết bị không dùng đến trong vài tháng.
* Tất cả các Pin sạc nên được tái chế.

Kỹ thuật phục hồi pin laptop
Giới thiệu quy trình cơ bản về sửa chữa và thay các cells mới cho PIN:

* Chuẩn bị:
- 1 con dao nhỏ (không bén).
- Cell pin mới và các cells mới phải đồng bộ, cùng loại.
- Các dây dẫn điện (có thể tái sử dụng dây dẫn củ).
- Thiết bị và Phần mềm chuyên dụng để reset bo mạch.
- Máy hàn cell, keo gắn vỏ....

* Thao tác:
- Bước 1: Ta dùng dao nhỏ để tách hộp PIN theo các đường rãnh của PIN.

- Bước 2: Sau khi tách hộp PIN thành công, ta sẽ thực hiện thao tác tháo dây Pin ra khỏi bo mạch.

- Bước 3: lấy các cells và bo mạch ra khỏi hộp.

- Bước 4: Ta dùng mỏ hàn ( hoặc máy khò ) để tháo rời Eprom ra khỏi board mạch. Sau đó gắn Eprom vào một bo giao tiếp với máy tính ( dùng kèm với Battery Workshop ) và dùng chương trình Battery Workshop để Reset Eprom về trạng thái ban đầu của nhà sản xụất.

- Bước 5: Đóng Pin
Dùng máy hàn điện (hay còn gọi là máy đóng pin) để hàn dây dẫn với Pin. Quá trình này sẽ làm tăng tuổi thọ và tối ưu Pin.Không nên dùng mỏ hàn điện vì quá trình hàn không đảm bảo tuổi thọ của Pin.

- Bước 6: Hàn Pin vào bo mạch
Ta đặt Pin đã hàn và bo mạch vào hộp với vị trí như ban đầu. Sau đó bắt đầu hàn các dây pin với bo mạch.

- Bước 7: Dán hộp
Cuối cùng là đóng nắp hộp và dùng keo dán (có thể dùng keo Epoxy) để dán 2 nắp hộp lại với nhau sao cho thẩm mỹ.