Những huyền thoại

Chúng ta không ngừng lênh đênh giữa đối tượng và sự giải hoặc nó, vì chúng ta bất lực không thể hiện được tổng thể của nó: bời vì nếu chúng ta thâm nhập đối tượng, chúng ta giải phóng nó nhưng chúng ta phá huỷ nó: và nếu chúng ta để mặc nó, chúng ta tôn trọng nó, nhưng chúng ta khôi phục nó khi nó vẫn bị huyễn hoặc

Ngay trong “lời tựa” Roland Barthes đã khẳng định ý muốn “tóm tắt sự lạm dụng ý hệ ẩn nấp”, chỉ ra tính chất dối trá của các huyền thoại. Antoine Compagnon, mặc dù khẳng định Những huyền thoại vẽ lại cả một giai đoạn lịch sử của nước Pháp, nhưng cũng nhấn mạnh là không được quên luận đề đầu tiên của cuốn sách: “tố cáo sự tha hoá của người dân thông qua ý hệ”. Đối tượng thực thụ của Những huyền thoại chính là ý hệ của xã hội tư sản (và/ hoặc tiểu tư sản)

Tuy nhiên, chỗ đứng chính trị của Roland Barthes không đơn giản là Marxit hoặc cánh tả. Một văn bản quan trọng cho thấy điều này: trên Lettres nouvelles số tháng bảy – tám 1955, ông đăng bài báo rất ngắn, “Tôi có phải người marxit hay không?” Đó là sau khi tờ La Nouvelle NRE đăng vài đoạn trích từ các “huyền thoại” và Jean Gúerin, đầy mỉa mai, đặt câu hỏi “liệu có phải là ông Roland Barthes chỉ đơn giản là người marxit hay không?” Câu trả lời của Barthes là: “Dạng câu hỏi này thường chỉ làm những người theo phía MacCarthy quan tâm… chủ nghĩa Marx không phải là một thứ tôn giáo, mà là một phương pháp giải thích và hành động”, sau đó ông kết tội tờ báo là “phản đông”. Như vậy là Barthes ở trong Những huyền thoại sử dụng nhiều cách nhìn và phương pháp phê phán marxit, nhưng ông không phải là một nhà marxit.

- “Đời sống hàng ngày của chúng ta mang đầy những huyền thoại: đấu vật, thoát y vũ, xe hơi, quảng cáo, du lịch… chúng nhanh chóng tràn ngập chúng ta. Tách khỏi hoàn cảnh thời sự khiến chúng ra đời. Bỗng nhiên chúng xuất hiện với thực chất của chúng: đó là ý thức hệ của văn hoá quần chúng hiện đại. Nhà huyền thoại học Roland Barthes ở đây giải mã chúng với nỗi băn khoăn – được thể hiện trong tiểu luận về huyền thoại ngày nay khép lại cuốn sách - muốn dung hoà giữa hiện thực và con người, giữa miêu tả và giải thích, giữa đối tượng và tri thức” – Éditions du Seuil, 1975