Mô tả sản phẩm: Lens Venus Laowa 105mm F2 Smooth Trans Focus
Cái tên Laowa hẳn là còn xa lạ với nhiều người dùng máy ảnh ở Việt Nam nhưng trên thế giới công ty mới 4 năm tuổi đời này của Trung Quốc đã ghi dấu ấn với những sản phẩm độc đáo có chất lượng tốt. Laowa là tên thương hiệu gần đây mới được sử dụng, còn trước đó người ta biết đến sản phẩm của công ty này dưới cái tên Venus (Anhui Changgeng Optics Technology Co., Ltd, hay Venus Optics). Một đặc điểm nổi bật của Venus là hãng chuyên sản xuất các ống kính lấy nét bằng tay (MF) để phục vụ cho các nhu cầu chuyên dụng như chụp Macro hay Chân dung đặc tả.
Hiệu ứng làm mịn bokeh của ống kính STF
Laowa 105mm f/2 không phải ống kính đầu tiên có thiết kế STF mà đây là phát minh (và đăng ký bản quyền) của Minolta vào những năm 1980. STF có thể làm cho vùng bokeh (vùng không nét) trở nên mịn màng hơn, với các nét viền bokeh bị làm nhòe và không còn ranh giới sắc nét giữa các mảng màu. Cơ chế của STF được giải thích trong hình minh họa ở bên dưới.
Giải thích cơ chế làm mềm bokeh của ống kính STF với kính lọc Apodization (APD)
Trong các ống kính bình thường (hình trên), ánh sáng từ một điểm sáng khi đi qua thấu kính sẽ hội tụ ở phía bên kia thấu kính và nếu điểm này nằm trên mặt phẳng nhận hình ảnh (film hay cảm biến) hay nằm trong giới hạn độ sâu trường ảnh DOF thì chúng ta sẽ nhận được một điểm nét, còn nếu không thì nón ánh sáng tạo bởi điểm sáng này đi qua thấu kính sẽ cắt mặt phẳng nhận sáng theo một thiết diện có hình tròn hoặc bầu dục (thông thường). Hình tròn này chúng ta vẫn thường gọi là bokeh (hay chính xác hơn thì nó là bóng bokeh và là điểm nhấn của bokeh vì bokeh thực ra là toàn bộ phần hình ảnh không nằm trong vùng nét). Do ánh sáng đi qua thấu kính thường có mức độ truyền qua gần tương đương nhau ở vùng tâm và rìa thấu kính nên chúng ta sẽ nhận được bóng bokeh có độ sáng đồng đều từ tâm ra rìa hình tròn (hoặc đôi khi có viền sáng do thấu kính chữa cầu sai).
Khi ống kính được trang bị kính lọc Apodization (APD) với bản chất là một dạng kính lọc ND (Neutral density) với gradient màu đen tăng dần từ tâm ra phía viền bao của hình tròn. Với dạng gradient này, ánh sáng đi qua rìa ngoài thấu kính sẽ có mức độ truyền sáng thấp hơn phần tâm hình, và mức độ thay đổi này rất đều (mức độ tùy thuộc khả năng gia công kính lọc APD của công ty). Hệ quả của việc sử dụng kính lọc này là nón ánh sáng sẽ có cường độ sáng ra phía ngoài biên giảm dần và bóng bokeh khi hình thành cũng có có phần rìa biến mất dần, hay nói cách khác là bokeh được làm mịn để xóa đi ranh giới giữa các chi tiết.
Khi mua ống kính Laowa 105mm f/2 STF, các bạn sẽ nhận được ống kính đi kèm nắp trước, sau và hood rời đường kính 67mm bằng nhựa (tuy nhiên trong bản mình có để đánh giá thì không có hood). Nếu các bạn đang không dùng một trong các máy ảnh Canon DSLR, Nikon DSLR, Pentax DSLR, Sony DSLT, Sony ngàm E thì các bạn có thể mua các bản DSLR và dùng thêm ngàm chuyển. Giống như các ống kính DSLR của Samyang, mặc dù Laowa 105mm f/2 có ngàm cho máy Sony không gương lật ngàm E, thực chất đây chỉ là bản nối dài ống kính được thiết kế cho máy DSLR (đây là hạn chế của các công ty nhỏ không đủ khả năng sản xuất nhiều ống kính thiết kế riêng cho các loại máy khác nhau).
Phiên bản ngàm E của Laowa 105mm f/2 STF thực chất là phiên bản nối dài thêm ở phía sau của ống kính ngàm Nikon, Canon (giống như Samyang).
Ống kính Laowa 105mm f/2 STF khá nặng và hơi dài so với thân máy A7ii nên sẽ bị chúc xuống dưới nếu ống kính không được đỡ.
Với thiết kế sử dụng phần lớn là kim loại, ống kính này khá nặng (gần 800 g) mặc dù chỉ dài bằng 1 gang bàn tay. Bản ngàm E mà mình dùng được gia công ngàm rất chuẩn nên ghi gắn lên Sony A7ii thì ống kính rất chắc chắn. Cũng vì khối lượng khá nặng nên khi sử dụng mình luôn phải đỡ phần đầu của ống kính để cả bộ máy ảnh không bị chúc về phía trước. Là một ống kính MF nên thiết kế ống kính cũng không có nhiều điểm đặc biệt ngoài 2 vòng khẩu độ thay vì một vòng như các ống kính thông thường khác. Một vòng khẩu độ nằm ở phía trước được đánh dấu T-stop (tạm gọi là vòng khẩu T-stop) xoay ngược chiều kim đồng hồ để giảm khẩu và không phát ra tiếng khi xoay (clickless). Vòng khẩu này chỉ hạ được T-stop xuống T8 và được thiết kế chủ yếu cho quay phim (có thể thay đổi khẩu độ rất êm mà không phát ra tiếng). Vòng khẩu độ thứ hai nằm gần phía sau ống kính hơn, là vòng khẩu độ bình thường với đánh dấu khẩu độ từ f/2 xuống f/22 (khép được khẩu sâu hơn nhiều vòng khẩu T-stop). Vòng khẩu này phát ra tiếng click mỗi khi hạ một khẩu và bạn phải xoay nó theo chiều kim đồng hồ (ngược với vòng khẩu T-stop) để hạ khẩu. Chúng ta tạm gọi vòng này là vòng khẩu f-stop.
Để tạo ra bóng bokeh tròn trịa ở tất cả mọi khẩu độ, hai lỗ khẩu tương ứng với hai vòng chỉnh khẩu này đều có rất nhiều lá khẩu cong xếp sít nhau (13 lá khẩu ở lỗ khẩu f-stop và 14 lá khẩu ở lỗ khẩu T-stop). Chúng ta có thể khép hai vòng khẩu ở mức độ khác nhau, tuy nhiên chỉ vòng khẩu nào có giá trị T-stop/f-stop nhỏ hơn mới tác động tới hình ảnh nhận được.
Lỗ khẩu T-stop phía trước (hình trái) và lỗ khẩu f-stop phía sau (hình phải) dạng tròn của Laowa 105mm STF
Vòng lấy nét của Laowa 105mm rất rộng, có dạng họa tiết song song khá bám tay, cùng với vòng quay rất rộng (khoảng 270 độ để xoay từ điểm gần nhất tới vô cực) nên việc lấy nét bằng tay với ống kính này khá thoải mái. Tuy thế, độ lỳ của vòng lấy nét khá cao nên cần dùng lực nhiều hơn bình thường để xoay vòng. Với thiết kế này, mình có thể lấy nét rất chính xác, nhưng do khối lượng khá lớn của ống kính (không cân bằng với máy) và độ lỳ của vòng lấy nét hơi cao nên rất dễ mỏi tay khi phải chụp liên tục và thao tác không được nhanh cho lắm. Nếu Laowa làm vòng này dễ xoay hơn một chút thì chắc sẽ hợp lý hơn.
Hiệu ứng của kính lọc APD có thể quan sát thấy khi nhìn qua ống kính, với gradient tối dần về phía rìa thấu kính.
Khi nhìn từ đằng trước hoặc đằng sau ống kính Laowa 105mm, các bạn có thể dễ dàng nhìn thấy hiệu ứng của kính lọc APD với viền tối xung quanh phần rìa thấu kính và gradient sáng dần vào tâm thấu kính. Mức độ cản ánh sáng của kính lọc này hiện nay tương đương của Minolta AF (làm giảm khoảng 1.35-1.37 stop, tuy nhiên vẫn không bằng Sony GM 100mm f/2.8 STF OSS (khoảng 2 stop), nên khi nhìn qua ống kính Sony GM 100mm, các bạn sẽ thấy còn tối hơn thế này. Để đạt hiệu quả cao nhất thì vòng khẩu T-stop được đặt ngay sát kính lọc APD này.
Cận cảnh kính lọc APD bên trong ống kính Laowa 105mm STF
