Kỹ Thuật Nuôi Dúi Sinh Sản

MÔ HÌNH NUÔI DÚI
SINH SẢN

Hiện nay, do vấn nạn săn bắt, dúi trong tự
nhiên đang ngày một khan hiếm, không còn đủ để cung cấp cho thị trường, nhất là
nhà hàng, khách sạn và các quán lẩu dúi. Chính vì vậy, chăn nuôi dúi dần dần
trở thành mô hình chăn nuôi mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người nông dân.

Tiềm năng từ con Dúi

Dúi là động vật thuộc họ gặm nhấm phân bố
ở hầu khắp các vùng nước ta. Hình thù bên ngoài dúi không khác chuột là mấy
nhưng khi trưởng thành trọng lượng của dúi có thể đạt từ 2-3kg/con. Mấy năm trở
lại đây, một số hộ dân ở thành phố Hồ Chí Minh đã thuần hóa nuôi dưỡng thành
công loài dúi, hứa hẹn mô hình phát triển kinh tế mang lại lợi nhuận cao.

Dúi được xếp vào loại thức ăn đặc sản,
thịt ngon, mát, giàu đạm. Dúi là con nuôi mới, dễ nuôi, chi phí đầu tư thấp
(chuồng trại, con giống), thức ăn rẻ, dễ kiếm, tốn ít diện tích, ít nhân công,
vòng xoay vốn nhanh, ít rủi ro.Tuy nhiên, nghề nuôi dúi cũng đòi hỏi người nuôi
phải nắm được đặc tính của loài dúi cũng như kỹ thuật nuôi theo khoa học, dúi
ăn rất ít, một tuần chỉ cần chăn một vài lần song một năm dúi đẻ được từ 2 - 4
lứa; mối lứa 3 - 5 con nên nuôi rất nhàn.

Trong những năm gần đây vị trí và tương
lai của con dúi khác hoàn toàn so với nhím và dế. Nếu như mô hình nuôi nhím
“chết yểu” bởi không có đầu ra thương phẩm thì thịt dúi bao nhiêu cũng được nhà
hàng, khách sạn tiêu thụ hết vì thịt dúi là đặc sản vừa ngon, vừa bổ, hợp khẩu
vị người Việt. Với con nhím, chủ yếu hiện nay bán giống là chính vì giá nhím
thịt quá cao, con dúi lại khắc phục được nhược điểm của nhím bởi giá dúi giống
và giá dúi thịt phải chăng, người tiêu dùng hoàn toàn có thể chấp nhận được.

Quy trình nuôi dúi

Nuôi dúi không biết cách rất khó thành công, nhưng khi
đã nắm bắt được quy trình, kỹ thuật, tôn trọng đặc tính tự nhiên của loài dúi
thì không nuôi con gì nhàn và đơn giản hơn.

1. Chọn mua dúi giống

Với bà con mới nuôi dúi lần đầu nên mua dúi nhỏ về
nuôi, như vậy sẽ đảm bảo dúi lớn lên sinh sản tốt vì dúi con rất dễ thích nghi
với mọi điều kiện chăn nuôi. Tâm lý của người nuôi bao giờ cũng là muốn vật
nuôi của mình nhanh sinh sản nên chọn dúi to về nuôi cho nhanh, như vậy cũng
tốt nhưng các bạn cũng cần tìm hiểu thật kỹ kỹ thuật nuôi dúi sinh sản.

Với bà con mới nuôi dúi lần đầu nên
mua dúi nhỏ về nuôi, như vậy sẽ đảm bảo dúi lớn lên sinh sản tốt vì dúi con rất
dễ thích nghi với mọi điều kiện chăn nuôi.

2. Thức ăn

Thức ăn của dúi phong phú và đa dạng, bao gồm tất cả
các loại rau, củ, quả, rễ cây, mầm cây ngọt bùi đắng chát… thức ăn tinh hỗn
hợp, thức ăn bổ sung khoáng, sinh tố…, thức ăn động vật gồm: côn trùng, ốc,
giun đất...

Về khẩu phần thức ăn trung bình cho 1 con/ngày như
sau:

- Dúi 2 - 3 tháng tuổi: 50 - 100 g rau, củ quả; 5 - 10
g thức ăn hỗn hợp và 5 - 10 g lúa, ngô, đậu các loại.

- Dúi 3 - 6 tháng tuổi: 100 - 250 g rau, củ, quả; 10 -
15 g thức ăn tổng hợp; 5 - 15 g thức ăn hạt thóc, đậu và 3 - 10 g khô dầu lạc,
khô dầu dừa.

- Dúi 6 - 9 tháng tuổi: 250 - 350 g rau, củ, quả; 15 -
30 g thức ăn tổng hợp; 15 - 30 g thức ăn hạt các loại và 10 - 20 g khô dầu lạc,
khô dầu dừa.

Có thể thay dầu dừa, dầu phộng bằng giun đất, côn
trùng (kiến, mối, sâu, bọ...), thức ăn tinh hỗn hợp có thể dùng thức ăn viên
dùng cho gà con, vịt con 1 tháng tuổi của các hãng chế biến thức ăn.

Người nuôi có thể điều chỉnh lượng thức ăn bằng cách
quan sát, nếu sau 12 giờ cho ăn thấy dúi ăn hết thì bổ sung thêm, ngược lại nếu
thức ăn còn thừa nhiều thì giảm bớt những lần cho ăn sau. Khi cho ăn đủ thức ăn
rau, củ, quả tươi thì dúi không cần uống nước hoặc uống ít nước. Thức ăn còn
thừa sau 12 giờ, bị úa vàng, chua, mốc phải bỏ đi, đảm bảo cho dúi thức ăn
tươi, xanh, sạch đề phòng bệnh tiêu chảy, dúi sẽ khỏe mạnh ít dịch bệnh…Dúi
thường chịu rét tốt hơn chịu nóng, nếu nóng trên 350C, cần có quạt thông gió
cho thoáng mát.

3. Làm chuồng nuôi

Địa điểm nuôi dúi lý tưởng là một khu thật yên tĩnh
(điều này đặc biệt quan trọng trong quá trình nuôi dúi sinh sản). Chuồng dúi
nên tránh ánh sáng trực tiếp (trong tự nhiên ngày dúi ngủ trong hang, tối mới
ra ngoài đi kiếm ăn).

3.1. Làm chuồng nuôi sinh sản

Mỗi ô chuồng rộng khoảng 50 cm, dài 0,8 - 1 m, xây
tường cao 70 cm bên trong tô xi măng thật láng hoặc ốp gạch men (gạch loại),
nền bê tông hoặc lát gạch. Mỗi ô chuồng dùng cho một con.

ảnh chuồng nuôi  để minh họa

3.2. Làm chuồng nuôi thương phẩm

Làm chuồng nuôi thương phẩm, mỗi ô chuồng rộng khoảng
2 m² trở lên, xây tường cao 70 cm trở lên, bên trong tô xi măng hoặc
ốp gạch men (gạch loại), nền bê tông hoặc lát gạch.

Làm chuồng nuôi thương phẩm, mỗi ô chuồng rộng khoảng
2 m² trở lên, xây tường cao 70 cm trở lên, bên trong tô xi măng hoặc
ốp gạch men (gạch loại), nền bê tông hoặc lát gạch. Trong chuồng đặt khoảng các
ống cống nhỏ hoặc nhiều các gốc cây, số lượng này phụ thuộc vào mật độ đàn nuôi
thương phẩm. Chú ý mật độ càng nhiều thì cần nhiều các ống và các loại gốc cây
để chúng trú ẩn, tránh nhau để không cắn nhau…

Có thể sử dụng chuồng nuôi thương phẩm để nuôi sinh
sản, tuy nhiên người nuôi dúi cần phải nhận biết được khi nào con dúi cái mang
thai và phải tách nó ra trước khi nó sinh sản, nếu không khi sinh sẽ bị con
khác ăn con hoặc có thể dúi mẹ cũng ăn con. Khi sử dụng chuồng nuôi thương phẩm
để nuôi sinh sản thì người nuôi phải chấp nhận hao hụt đàn bố mẹ do trong quá
trình nuôi chúng sẽ cắn nhau, có thể sẽ bị chết.

Khi thiết kế chuồng nuôi cần chú ý trong chuồng phải
được mát về mùa hè, nên làm mái che lợp lá, đảm bảo thông thoáng nhưng ít ánh
sáng rọi vào chuồng.

4. Chăm sóc dúi sinh sản

Mỗi năm dúi đẻ 4 lứa, mỗi lứa 2-5 con, nuôi con rất
giỏi, hao hụt ít. Nên cho dúi ăn đầy đủ và đúng khẩu phần trước, trong và sau
khi sinh.

Sau 01 tháng ở với mẹ, dúi con trưởng thành và bắt đầu
ăn được thức ăn như tre, mía,…

Dúi cái mang thai 45 ngày. Lúc mới ra đời, dúi con
không có lông và chưa mở mắt. Khoảng 15 ngày sau khi sinh, dúi con mở mắt và
vài tuần sau sẽ mọc lông. Sau 01 tháng ở với mẹ, dúi con trưởng thành và bắt
đầu ăn được thức ăn như tre, mía,… Tuy nhiên, nên sử dụng loại tre bánh tẻ vì
răng nó chưa khoẻ, lúc này nó tự sống độc lập. Sau khi tách con thì nên ngừng
cho ăn một ngày và sau 3 ngày thì kiểm tra và ghép đôi với dúi đực.

“Nuôi dúi đẻ thì không nên nuôi 01 đực và nhiều cái
chung một chuồng vì khi dúi đẻ ra thì bị dúi cái khác giành dúi con. Con gặm
đầu, con gặm đuôi, dúi sẽ chết. Theo kinh nghiệm của tôi thì không nên nuôi dúi
theo cặp và theo nhóm 01 đực và nhiều cái trong 01 ô chuồng quá lâu. Thường thì
10 ngày ta đổi đực 01 lần. Khi bỏ đực vào ô con cái nếu chúng chịu nhau thì kêu
hực hực và phối liên tục. Tốt nhất thì nuôi mỗi chuồng 01con cái (khi dúi cái
có bầu), còn cách xác định dúi có bầu thì kiểm tra vú của con dúi, thấy vú căng
bóng và cuống vú có màu tím nhạt nghĩa là dúi có bầu khoảng 01 tháng. Khi đó ta
tách dúi cái ra nuôi riêng cho đến khi dúi đẻ”. 
“Khoảng 45 ngày sau thì có dúi con (tính từ lúc phối), Khi dúi khoảng 1kg
thì phối được. Chú ý khâu này rất quan trọng để còn dúi con. Trên mạng tôi thấy
nhiều người xây chuồng không có làm hang nhưng tôi thì làm hang. Khi dúi đẻ thì
chọn nơi yên tĩnh và tối, vì dúi mẹ dễ bị stress. Nên đẻ trong hang là tốt
nhất, khi ta cho dúi mẹ ăn cũng không làm ảnh hưởng tới dúi mẹ. Chuồng dúi đẻ
nên đậy kính một phần, hạn chế làm động dúi mẹ, vì làm động thì dúi mẹ ăn dúi
con luôn. Nếu dúi con sống được 10 ngày là ổn, lúc này ta có thể bỏ nắp đậy ra
được”.

Một
số chú ý khi chăm sóc Dúi sinh sản:

- Kiểm tra dúi cái động dục: xách đuôi con dúi cái lên
kiểm tra, nếu thấy bộ phận sinh dục của nó có màu hơi hồng, đưa tay lên vuốt
nhẹ thấy nó hơi lồi ra, có thể ướt bộ phận sinh dục là con cái có biểu hiện
động dục.

- Tiến hành ghép đôi: chọn con đực (nên chọn con đực
có kích thước tương đương con cái hoặc to hơn một ít) thả vào chuồng con cái.
Quan sát nếu thấy con đực và con cái quấn quýt với nhau thì để nguyên như vậy,
nếu thấy con đực và con cái gằm ghè nhau thì thay con khác. Chú ý sau 2 ngày
tiến hành quan sát con cái, nếu thấy con cái có biểu hiện vú hơi căng, bộ phận
sinh dục bắt đầu se lại thì con cái đã có bầu. Nếu chưa quan sát quen thì tốt
nhất để con đực và con cái ở với nhau trong vòng một tuần hoặc thấy con đực và
con cái có biểu hiện gằm ghè nhau thì tách ra.

Chú ý: Khi
ghép đôi con đực với con cái mà đã hợp nhau thì đánh dấu lại và lần giao phối
sau nên sử dụng lại con đực. Mỗi con đực có thể quản lý được tối đa là 5 con
cái. Tuy nhiên điều này còn phụ thuộc vào kinh nghiệm của người nuôi và chu kỳ
sinh sản của các con cái. Vì vậy, khi bắt đầu nuôi nên sử dụng một đực một cái,
sau khi đã có kinh nghiệm thì tăng dần số con cái lên.

- Chăm sóc Dúi mang thai và sinh con: sau khi con cái
có bầu thì chú ý chế độ cho ăn: phải đủ tre, mía, và bổ sung thêm ngô, khoai
lang hoặc sắn.

5. Nuôi thương phẩm

Cần chú ý phải cho ăn đủ thức ăn để tránh khi đói dúi
cắn nhau. Ngoài ra, cần bố trí các vật trú ngụ sao cho phù hợp để hạn chế tối
đa chúng cắn nhau.

Nếu cho ăn không đủ tre, mía, thì dúi sẽ bị dài răng và
thiếu nước sẽ bị chết hoặc để dúi cắn nhau mà không phát hiện kịp thời chúng
cũng rất dễ bị chết.

6. Bệnh của dúi và cách phòng ngừa

Để phòng bệnh cho dúi, chuồng trại phải đảm bảo khô
ráo, sạch sẽ và thoáng mát, tránh mưa tạt, gió lùa, nắng nóng và không cần ánh
sáng trực tiếp,... Con dúi là động vật hoang dã, mới được thuần hóa, sức đề
kháng rất mạnh nên ít dịch bệnh. Tuy nhiên, dúi vẫn bị một số bệnh thông thường
như bệnh ký sinh trùng ngoài da, bệnh đường ruột…

+ Bệnh ký sinh trùng ngoài da: Do ve, mò (1 loài ký
sinh) cắn gây nên ghẻ lở, ta có thể dùng thuốc kháng sinh bôi hoặc dúi tự liếm
cũng có thể khỏi. Để phòng bệnh, ta nên định kỳ vệ sinh sát trùng, tẩy uế
chuồng trại và xung quanh 1 - 2 lần/tháng.

+ Bệnh đường ruột: Thường do khẩu phần thức ăn cung
cấp không đầy đủ thành phần và giá trị dinh dưỡng nên dúi có thể bị tiêu chảy.
Trong trường hợp đó, ta có thể dùng thuốc điều trị tiêu chảy hoặc bổ sung thêm
thức ăn, nước uống đắng, chát như ổi xanh, cà rốt, rễ cau, rễ dừa... Để phòng
bệnh tiêu chảy, không nên sử dụng các loại thức ăn hôi thối, ẩm mốc, khẩu phần
thức ăn phải phong phú và đa dạng.

Bài viết trên đây chỉ tổng hợp những kỹ thuật nuôi cơ
bản, hy vọng sẽ nhận được nhiều ý
kiến đóng góp của những người đã có kinh nghiệm thực tế với nghề nuôi dúi. Xin
chân thành cảm ơn!

                                                                 (Tài liệu sưu tầm )

Cung cấp dúi giống, kỹ thuật chăn nuôi
dúi, bao tiêu đầu ra

Liên hệ: Trại chăn nuôi dúi Đông Nam

Địa chỉ:

Trại 1: 
Địa chỉ B7/26 Ấp 2,  Xã Tân
Kiên,  Huyện Bình Chánh,  Tp.HCM

Trại 2: Địa chỉ B19/5 Ấp 3B, Xã Bình Hưng,
Huyện Bình Chánh, Tp.HCM

ĐT: 01203030281 gặp Thật – 0989515121- gặp
Phúc

Email: duidongnam2012@yahoo.com.vn

 http://www.vatgia.com/raovat/6229/5262609/mua-ban-dui-giong-o-thanh-pho-ho-chi-minh.html
 

Chúc bà con chăn nuôi dúi thành đạt.