Thực phẩm nào giúp bổ não?

Người xưa có câu “ăn vóc, học hay”. Vậy ăn “vóc” như thế nào để học “hay”, thi dễ đậu?

Những thức ăn giải độc cho não, giúp tạo lập chất dẫn truyền thần kinh sẽ góp phần làm tăng trí nhớ, dễ tiếp thu bài vở và ít mệt óc. Ðó là:

- Lòng đỏ trứng (gà, vịt, cút...): chứa hàm lượng cao lécithine vừa giúp giải độc gan vừa giúp tạo lập acétylcholine là chất dẫn truyền luồng thần kinh quan trọng nhất. Vì vậy ăn trứng sẽ bổ não, tăng trí nhớ.

- Đậu nành: chứa glucid, protid và lipid. Ngoài ra còn có sinh tố và các enzym hỗ trợ sự tiêu hóa và một chất phospholipid quan trọng của đậu nành là lécithine. Ðể bữa ăn khỏi nhàm chán, có thể sử dụng các chế phẩm từ đậu nành cũng cùng có giá trị bổ dưỡng như giá đậu, bơ đậu nành, đậu hũ, nhất là sữa đậu nành, vừa ngon, bổ trong đó caséine đậu nành chứa 2 acid amin quan trọng là arginine và cystine.

- Bí đỏ: chất provitamin A trong bí đỏ khi vào cơ thể sẽ chuyển thành vitamin A. Trong bí đỏ còn có một chất cần thiết cho hoạt động của não bộ, đó là acid glulamic tự nhiên (1%), giúp giải độc các cặn bã do hoạt động não bộ tiết ra. Ngoài ra nhờ chứa phosphor là chất cần thiết cho hoạt động của não nên bí đỏ được xem là thực phẩm đóng vai trò quan trọng trong bồi dưỡng thần kinh, là món ăn bổ não.

- Cà chua, cà rốt: chứa bêta caroten khi vào cơ thể sẽ biến thành vitamin A. Những thực phẩm khác giàu vitamin A là trứng gà, vịt (1000 UI vitamin A/100g), đu đủ chín, bơ (600 UI/100 g), rau dền, đậu bắp... Học nhiều đương nhiên mắt mau mệt mỏi vì thế trong khẩu phần ăn cần có thêm tiền sinh tố A thiên nhiên để bồi dưỡng cho mắt.

- Các loại rau quả giàu vitamin C: như cam quýt, chanh, bưởi, rau dền... giúp cơ thể giảm mệt mỏi.

Ngoài ra, có thể kể thêm các loại rau quả tươi giàu khoáng vi lượng (rau ngót, cà tím, đậu xanh, đậu bắp, mướp...) cùng với yaourt trợ tiêu hóa, mật ong cung cấp năng lượng, gan bò, heo chứa nhiều sinh tố B12, acid folic, sắt.

Sức khỏe rất cần thiết khi học thi nên bữa ăn hàng ngày cần đầy đủ bột, đường (glucid), đạm (protid), chất béo (lipid), sinh tố, chất khoáng và khoáng vi lượng thiên nhiên cung cấp từ rau quả tươi và uống đầy đủ nước, nhất là nước trái cây tươi, nguyên chất.

Thuốc bổ đa sinh tố - khoáng vi lượng loại một viên một ngày (Once a day) phụ thêm việc tăng cường sức khỏe cũng có thể dùng được.

Mùa thi là mùa bận rộn nhất của các em học sinh, việc học hành và ôn bài căng thẳng khiến bộ não của chúng ta trở nên mệt mỏi, vì vậy não rất cần được cung cấp năng lượng và tăng cường trí nhớ. Vậy chúng ta nên ăn gì để não có thể giúp chúng ta... nhớ lâu?

Ăn gì để nhớ lâu trong mùa thi ?

Chất đường có trong các loại thực phẩm chứa nhiều tinh bột như cơm, bánh mì, hủ tiếu, khoai lang, bắp... các chất trên khi ăn vào sẽ chuyển hóa thành đường và cung cấp năng lượng cho hoạt động của não. Trước khi đi thi các em nhớ ăn sáng đủ no, nếu thi buổi chiều hãy uống một ly nước trái cây ngọt hay ăn cái bánh ngọt, tinh thần các em sẽ sảng khoái, tự tin hơn.

Chất đạm cũng là thành phần cấu tạo của não. Các em nên ăn nhiều đạm có trong cá, thịt, tàu hủ, hột gà, hột vịt. Tâm lý các em rất sợ ăn hột vịt, vì nó trông giống con số... zero quá, đi thi mà gặp con số này đứng trước số một thì có mà... chết chắc(!). Thật ra các em cứ yên tâm, về mặt khoa học, hột gà hột vịt ngoài đạm ra còn có chứa chất leucithine, vừa có tác dụng giải độc gan, vừa tạo nên chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine giúp não hoạt động hiệu quả, nhớ lâu.

Chất béo là thành phần chính tạo nên não (60% chất béo không no tham gia cấu tạo bộ não). Các phản xạ thần kinh, ghi nhớ... đều có sự tham gia của các chất béo. Các em nên chọn các chất béo có trong dầu thực vật như dầu đậu nành, đậu phọng, mè, dầu hướng dương... hoặc các loại chất béo trong động vật như dầu cá thu, cá basa, cá tra. Hạn chế chất béo trong mỡ heo, mỡ bò, vì nó chứa nhiều chất béo no, có hại cho sức khỏe..

Khi ăn phải đa dạng thực phẩm, phối hợp các loại với nhau, ngoài ba bữa chính, các sĩ tử nên ăn thêm vài bữa phụ để cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể. Uống nhiều nước, nhất là trong mùa nóng hiện nay, mỗi ngày tối thiểu từ một lít rưỡi đến hai lít nước. Cà phê và trà đậm không tốt cho thí sinh trong mùa thi, nó làm cho não sau một lúc hưng phấn thì trở nên mệt mỏi và mất thêm trí nhớ.

Các loại vitamin giúp cho não hoạt động tốt như vitamin nhóm B có trong ngũ cốc và các loại đậu, vitamin C có trong trái cây, rau quả, vitamin E có trong đậu phọng, giá sống, trứng, vitamin A có trong cà chua, bí đỏ, đu đủ, các khoáng chất như can xi, kẽm, Iod chứa trong các loại hải sản, tôm, cua...

Đồng thời bổ sung chất dinh dưỡng để não bộ hoạt động tốt thì thí cần chú ý nhiều đến sứa khoẻ của đôi mắt, một bộ phận không kém quan trọng với não trong mùa thi.

Ăn gì tốt cho sức khỏe trong mùa thi

1. Ngũ cốc: Ngũ cốc chứa acid folic, vitamine B12 và vitamine B6 giúp trí óc minh mẫn, duy trì chế độ làm việc tốt. Chúng ta nên thường xuyên sử dụng thực phẩm làm từ ngũ cốc như bánh mì, đậu nành... để cung cấp đầy đủ lượng vitamine cần thiết cho các tế bào thần kinh.

2. Cá và dầu cá: Trong cá và dầu cá chứa nhiều omega-3, hợp chất đóng vai trò quan trọng trong việc truyền nhận tín hiệu giữa các tế bào, là thành phần đặc biệt cần thiết cho việc phát triển não bộ. DHA trong omega-3 - thúc đẩy hình thành chất xám trong não và giúp cho trẻ nhỏ phát triển trí thông minh, sáng mắt, phát triển chức năng não bộ.

Thịt cá hồi chứa một lượng lớn Omega-3 và axít béo, đặc biệt là rất nhiều vitamin A và D. Những chất này rất bổ cho não và mắt.

3. Cà chua: Lycopene – chất chống oxy hóa có nhiều trong cà chua – giúp bảo vệ tế bào não, ngăn ngừa suy giảm trí nhớ.

4. Bí đỏ: Bí đỏ cung cấp nhiều kẽm, đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển trí não và giúp tăng cường khả năng tư duy.

5. Cải xanh: Cải xanh là nguồn cung cấp vitamine K tuyệt vời, giúp tăng cường khả năng nhận thức và trí thông minh.

6. Trái cam: Trong cam có nhiều vitamine A, B1, C, các khoáng chất cần thiết cho não, có tác dụng làm tinh thần minh mẫn, hưng phấn, chống lại sự căng thẳng, mệt mỏi.

7. Trứng: Chất colin có trong lòng đỏ trứng là nguồn dinh dưỡng rất tốt cho não bộ, giúp cải thiện trí nhớ.

8. Sữa: Trong sữa có nhiều protein, canxi và những nguyên tố cần thiết cho não. Muốn bổ sung canxi nhanh và hiệu quả, bạn chỉ cần uống sữa mỗi ngày.

9. Tỏi: ăn tỏi sẽ giúp bạn tăng cường sức đề kháng và lưu thông máu. Mặt khác tỏi chứa lưu huỳnh tự nhiên rất tốt cho thị giác. Khoảng 1 hoặc 2 tép tỏi mỗi ngày là liều lượng phổ biến và rất tốt cho sức khỏe.

10. Chocolate đen: Chocolate giúp tăng khả năng lưu thông máu về mắt giúp mắt đỡ mệt mỏi và thị lực tốt hơn.. Sôcôla làm tăng nồng độ serotonine, một sứ giả của não có khả năng điều hòa tính khí và giấc ngủ. Đây là một chất chống trầm uất, kích thích hệ thần kinh, chứa nhiều polyphenol với tác động chống ôxy hóa, giúp ngăn ngừa sự lão hóa tế bào và giảm nguy cơ bệnh tim mạch. Bạn nên chọn loại sôcôla đen có chứa 60% cacao.

11. Carot: Cà rốt là một trong những thực phẩm rất giàu chất dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin A có thể chữa chứng quáng gà, không muốn ăn, khô tròng mắt.

Những thực phẩm và các chất vi lượng dưới đây có thể giúp trí não của mỗi chúng ta trở nên tập trung và rất nhạy bén, khả năng ghi nhớ được tăng cường rõ rệt.

Cafein… giúp bạn linh hoạt hơn

Những chất như cafein không làm tăng chỉ số IQ của bạn nhưng nó có thể giúp linh hoạt và tập trung hơn trong khi làm việc. Cafein thường được tìm thấy trong cà phê, sôcôla, đồ uống tăng lực, và một số loại thuốc. Tuy nhiên, nếu dùng quá nhiều chất này sẽ gây cho bạn cảm giác bồn chồn, khó chịu.

Đường làm tăng sự tỉnh táo

Đường glucose là một chất cung cấp năng lượng rất tốt cho trí não của bạn. Nó được cơ thể của bạn chuyển hóa từ các thức ăn có chứa đường và các chất hyđrat-cacbon. Đó là lý do tại sao uống một cốc nước đường có thể tăng cường trí nhớ, suy nghĩ và khả năng nhận thức. Tuy nhiên ăn quá nhiều đường sẽ làm suy giảm trí nhớ của bạn, vì thế bạn nên ăn một lượng đường vừa đủ sẽ làm tăng trí nhớ mà không sợ bị tăng cân.

Protein tốt cho chức năng của não

Một trong những lợi ích của protein là giúp bạn kéo dài trí nhớ. Khẩu phần ăn nhiều thịt nạc và ít mỡ sẽ rất tốt cho việc giảm cân và tốt cho sức khoẻ, hơn nữa nó cũng rất tốt cho chức năng não.

Cá - thực phẩm dành cho sự phát triển của não

Nguồn protein có liên hệ với bộ não chính là cá - loại thực phẩm giàu axit béo omega 3, cần thiết cho sự phát triển và chức năng của não. Những chất béo bổ dưỡng này sẽ tạo ra một bộ não thông minh khác thường: axit béo omega 3 cao sẽ làm giảm chứng mất trí nhớ và nguy cơ đột quỵ; và có vai trò quan trọng trong việc tăng trí nhớ, đặc biệt ở những người cao tuổi.

Để có một trái tim và bộ não khoẻ mạnh, hãy ăn hai bữa cá mỗi tuần.

Quả óc chó và socola… giảm lão hóa

Quả óc chó và hạt của nó là nguồn thức ăn giàu vitamin E – chất làm giảm khả năng lão hoá do tuổi. Socola đen cũng có chức năng chống sự oxy hoá rất mạnh và có cả chất kích thích tự nhiên giống như cafein – chất làm tăng khả năng tập trung của não.

Ăn 28,35g hạt óc chó và socola đen mỗi ngày sẽ mang lại tất cả những thứ cần thiết mà không sợ thừa calo, chất béo và đường.

Bổ sung vitamin E bằng quả bơ và hạt ngũ cốc

Mọi cơ quan trong cơ thể khỏe hay yếu phụ thuộc vào dòng máu lưu thông, đặc biệt là não và tim. Ăn ngũ cốc và hoa quả như quả bơ có thể làm giảm nguy cơ về bệnh tim mạch và làm hoạt huyết giúp máu có thể lưu thông đến não một cách đơn giản và dễ dàng

Hạt ngũ cốc như là ngô, lúa mỳ cũng cung cấp một lượng chất xơ và vitamin E cần thiết, trong khi quả bơ cung cấp các chất béo đơn chưa no có tác dụng hoạt huyết và dưỡng não

Quả dâu xanh - dinh dưỡng hảo hạng cho não

Nghiên cứu trên động vật chỉ ra rằng quả dâu xanh giúp bảo vệ bộ não khỏi quá trình oxy hoá và có thể làm giảm các bệnh do tuổi tác như bệnh Alzheimer và bệnh mất trí nhớ. Nghiên cứu cũng cho rằng khẩu phần ăn giàu quả dâu xanh sẽ cải thiện đáng kể cả hai khả năng ghi nhớ và vận động của chuột thí nghiệm và tạo cho chúng có trí nhớ tương đương với chuột có độ tuổi ít hơn.

Ăn uống đầy đủ là thuốc “tiên”

Điều này nghe có vẻ xưa cũ nhưng nó thực sự rất hiệu quả. Nếu khẩu phần ăn của bạn thiếu những chất dinh dưỡng cần thiết, nó sẽ làm giảm khả năng tập trung của bạn. Ăn quá nhiều hoặc quá ít cũng làm bạn bạn có hậu quả tương tự. Một bữa ăn no nê có thể tạo cho bạn cảm giác buồn ngủ, trong khi quá ít calo sẽ dẫn tới bạn có cảm giác đói cồn cào.

Để tốt cho não của bạn: Cố gắng ăn một bữa ăn cân bằng về dinh dưỡng, có đầy đủ các loại thực phẩm dinh dưỡng khác nhau.

Vitamin, khoáng chất và nguyên tố vi lượng

Cần dự trữ một lượng các nguyên tố vi lượng cần thiết cho một cơ thể khoẻ mạnh. Mặc dù có nhiều báo cáo về tác dụng của các nguyên tố vi lượng với não như vitamins B, C, E, beta-carotene và magie đem lại rất nhiều hứa hẹn nhưng lại không có kết luận chính thức được đưa ra.

Các nhà nghiên cứu rất lạc quan về sự kết hợp của nhân sâm, cây lá quạt hoặc vitamin, khoáng chất và thảo mộc và những tác động của chúng đến não. Dùng hỗn hợp gồm nhiều vitamin hàng ngày là tốt nhưng cần hỏi ý kiến của bác sỹ trước khi dùng các chất vi lượng khác.

Trí nhớ song hành cùng ta suốt cả cuộc đời, được con người sử dụng thường xuyên nhưng lại ít được chăm sóc đến. Dưới đây là một số thực phẩm tăng trí nhớ.

1. Não lợn

Theo thuyết “dĩ tạng bổ tạng” (lấy tạng bổ tạng) của Y học cổ truyền, não lợn vị ngọt, tính bình, có công dụng ích thận bổ não, bổ cốt tủy, được dùng để chữa các chứng tâm căn suy nhược (suy nhược thần kinh), kiện vong (hay quên), huyễn vựng (chóng mặt hoa mắt)… Thường dùng dưới dạng hấp cách thủy ăn đơn thuần hoặc phối hợp với kỷ tử và hoài sơn. Não lợn có giá trị dinh dưỡng cao, đặc biệt chứa rất nhiều cholesterol cho nên những người bị rối loạn lipid máu, xơ vữa động mạch khi dùng cần có sự tư vấn của thầy thuốc.

2. Trứng chim bồ câu

Vị ngọt, tính bình, có công dụng bổ thận dưỡng tâm, thường được dùng làm thức ăn cho những người mất ngủ hay quên, đầu choáng mắt hoa, tai ù tai điếc, lưng đau gối mỏi… do tâm thận hư yếu.

Cổ nhân có câu: “Tâm tri tương lai, thận tàng dĩ vãng”, vậy nên bồi bổ 2 tạng tâm và thận có tác dụng trực tiếp đến việc cải thiện khả năng ghi nhớ. Dân gian thường dùng trứng chim câu 5 quả, long nhãn 15g, kỷ tử 15g và đường phèn 25g hấp cách thủy, ăn mỗi ngày 2 lần để chữa chứng hay quên.

3. Trứng chim cút

Vị ngọt, tính bình, có công dụng bổ ích khí huyết, kiện não ích trí. Với giá trị dinh dưỡng rất cao vượt xa so với các loại trứng gia cầm khác, đặc biệt có chứa nhiều leucithin, trứng chim cút là một trong những loại thực phẩm rất hữu ích cho não bộ. Thường được dùng dưới dạng luộc ăn mỗi ngày vài quả, kho thịt, nấu canh bóng hoặc làm nhân bánh bao.

4. Mật ong

Vị ngọt, tính bình, có công dụng bổ hư, nhuận táo, giải độc, được mệnh danh là “tinh của trăm hoa”. Mật ong rất giàu chất dinh dưỡng, trong đó đặc biệt là có chứa nhiều loại men, acid amin, các vitamin và nguyên tố vi lượng rất cần thiết cho hoạt động của hệ thần kinh trung ương, qua đó cải thiện khả năng ghi nhớ. Dược thư cổ Thực vật bản thảo đã viết: “Phong mật, cửu phục cường chí khí, khinh thân, bất cơ bất lão, diên niên thần tiên” (Uống mật ong lâu ngày sẽ làm mạnh mẽ thần trí, thân thể nhẹ nhàng, không đói không già, sống lâu như thần tiên). Có nhiều cách dùng, nhưng đơn giản nhất là đều đặn mỗi tối uống 2 thìa cà phê mật ong trước khi đi ngủ.

5. Đông trùng hạ thảo

Vị ngọt, tính ấm, có công dụng bổ hư tổn, ích tinh huyết, là một trong những vị thuốc – thực phẩm nổi tiếng của Y học cổ truyền, sánh ngang với nhân sâm và nhung hươu, thường được dùng để chữa chứng “kiện vong” do thận hư.

Tác dụng dược lý của đông trùng hạ thảo hết sức phong phú, trong đó có tác dụng trấn tĩnh, tăng cường sức chú ý và nâng cao năng lực ghi nhớ. Có thể dùng dưới dạng thô hoặc dạng đã bào chế như: viên nang, thuốc nước, thuốc bột…

Khi dùng dưới dạng thô, người ta thường chế biến đông trùng hạ thảo thành các món ăn – bài thuốc cùng với thịt vịt, ba ba, tôm nõn, thịt lợn nạc…, tính ấm, có công dụng bổ thận cố tinh, ôn phế chỉ khái, ích khí dưỡng huyết, bổ não ích trí, nhuận tràng thông tiện.

6. Hồ đào nhân

Hồ đào nhân có giá trị dinh dưỡng rất cao, cứ mỗi 100g có chứa 58-74g chất béo, chủ yếu là các acid béo không no, 18g chất đạm, 10g chất vô cơ, nhiều loại vitamin như: B1, B2, C, E… và các nguyên tố vi lượng như: Ca, P, Fe, Zn, Mg… một lượng lớn photpholipid và lysine rất cần cho cấu trúc và hoạt động của não bộ. Bởi vậy, hồ đào nhân là một trong những thực phẩm – vị thuốc rất có lợi cho việc cải thiện khả năng ghi nhớ. Cách dùng đơn giản là kiên trì ăn hàng ngày 1-2 trái hồ đào nhân hoặc dùng 30g hồ đào nhân nấu cháo ăn cùng với gạo tẻ.

7. Long nhãn

Vị ngọt, tính ấm, có công dụng ích tâm tỳ, bổ khí huyết, kiện não ích trí. Y thư cổ Khai bảo bản thảo cho rằng long nhãn có khả năng “quy tỳ nhi ích trí” (bổ tỳ mà có ích cho trí tuệ).

Sách Bản thảo cương mục cũng viết: “Long nhãn khai vị ích tỳ, bổ hư trường trí” (long nhãn kiện tỳ vị, bồi bổ hư nhược và làm khỏe tinh thần). Nghiên cứu hiện đại cho thấy, long nhãn có khả năng điều chỉnh hoạt động của vỏ não và cải thiện khả năng ghi nhớ. Để phòng chống tích cực chứng kiện vong, dân gian thường dùng long nhãn 500g, đường trắng 500g, nấu thành cao đặc, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 10-15 ml.

8. Nấm linh chi

Vị ngọt, tính bình, có công dụng dưỡng tâm an thần, ích khí bổ huyết, tư bổ cường tráng, kiện não ích trí, được mệnh danh là “tiên thảo” (cỏ tiên). Nghiên cứu lâm sàng hiện đại cho thấy, linh chi có khả năng hỗ trợ trị liệu rất tốt đối với những bệnh nhân tâm căn suy nhược (suy nhược thần kinh), thất miên (mất ngủ), kiện vong (hay quên)… do tâm tỳ hư nhược.

Thường được dùng dưới dạng linh chi thô 3-6g, hãm uống thay trà mỗi ngày 2 lần hoặc các dạng đã được bào chế như: viên nang, trà tan, cao lỏng, thuốc nước theo chỉ định của thầy thuốc.

9. Nhân sâm

Vị ngọt, tính ấm, có công dụng đại bổ nguyên khí, định tâm ích trí, là vị thuốc – thực phẩm đứng đầu trong nhóm dược liệu có công dụng bổ khí. Nghiên cứu hiện đại cho thấy, nhân sâm có khả năng cải thiện chuyển hóa của tổ chức não, hưng phấn và tăng cường tính linh hoạt của hệ thần kinh, nâng cao khả năng ghi nhớ. Bởi vậy, nhân sâm cũng là một trong những thực phẩm – thuốc rất hữu ích cho việc làm tăng trí nhớ, phòng chống suy nhược thần kinh và chứng hay quên do khí huyết suy nhược. Thường được dùng dưới nhiều dạng như: trà sâm, rượu sâm, viên nang, cao lỏng, món ăn – bài thuốc…

10. Hạt sen

Vị ngọt, tính bình, có công dụng bổ tỳ chỉ tả, ích thận cố tinh, dưỡng tâm an thần. Y thư cổ Thần nông bản thảo kinh viết: “Liên nhục, bổ trung, dưỡng thần, ích khí lực, trừ bách bệnh, cửu phục khinh thân nãi lão” (hạt sen bổ tỳ vị, có lợi cho thần khí, trừ được trăm bệnh, dùng lâu làm nhẹ người và kéo dài tuổi thọ). Thường được dùng dưới dạng chế biến thành các món ăn – bài thuốc như: mứt sen, chè hạt sen, cháo hạt sen…

Ngoài ra, theo dinh dưỡng học cổ truyền, còn nhiều loại thực phẩm khác cũng có công dụng làm tăng trí nhớ như: ngô, bá tử nhân, đại táo, các loại đậu, tổ yến, ngân nhĩ, mộc nhĩ, bách hợp, lạc, khiếm thực, hoàng tinh, hoàng kỳ, nấm hương, nấm rơm, nấm kim châm và các loại nấm ăn khác, trứng gà, các loại cá…