Sinh mổ hay sinh thường thì tốt cho cả mẹ và bé?

Thông tin gần đây về một số vụ tai biến sản khoa dẫn đến chết mẹ hoặc con hoặc cả hai mẹ con, đã làm không ít sản phụ hoang mang.

Một số cơ sở y tế, không biết vô tình hay cố ý đã truyền thông gây ngộ nhận sinh mổ an toàn hơn sinh thường. Tỷ lệ sinh mổ cũng đang ngày càng tăng, đặc biệt tại các nơi có dịch vụ theo yêu cầu thai phụ và gia đình.

Bé sinh thường có hô hấp tốt hơn

Khi nói đến sinh thường (từ chuyên môn gọi là sinh ngã dưới, sinh ngả âm đạo), cần nhớ rằng đây là cách tự nhiên đã chọn lựa qua cả quá trình tiến hoá. Do đó, chắc chắn thích hợp nhiều nhất cho mẹ và con. Khi em bé đi qua ống sinh dục của mẹ trên đường chuyển dạ, với thời gian và lực ép của ống sinh dục, các chất dịch trong đường thở được tống xuất ra ngoài. Cùng với tiếng khóc đầu tiên, đường thở và phổi của bé đã sạch phần nào các chất dịch này, nở ra và bắt đầu hoạt động.

Trong khi đó, những trẻ sinh mổ, dù có qua hồi sức nhi tích cực, vẫn còn một lượng dịch ứ đọng, hô hấp vì vậy không tốt bằng trẻ sinh thường. Mặt khác, cuộc chuyển dạ tự nhiên thường chuẩn bị vài ngày. Với thời gian này, đã có thay đổi lượng dịch trong đường hô hấp trẻ, nhằm chuẩn bị tốt khi chào đời. Đó cũng là lý do tại sao một số trường hợp mổ sinh chủ động khi chưa vào chuyển dạ, trẻ lại có vấn đề hô hấp, đôi khi diễn tiến rất xấu, có khả năng tử vong hay di chứng nặng nề. Vấn đề này đã được nhắc nhiều gần đây, khi một số người muốn sinh con đúng “ngày giờ như ý” mà quên để ý các thay đổi sinh lý của chuyển dạ tự nhiên.

Kiểu sinh nào cũng có tốt, xấu

Khi sinh thường, người mẹ phải ráng sức trong lúc rặn sinh và do thai phải đi qua đường sinh dục nên có thể đường sinh dục bị tổn thương. Việc may đường sinh dục để lại cảm giác đau trong thời gian hậu sản. Thậm chí, cảm giác tình dục có thể thay đổi nếu may không đúng kỹ thuật hay vết may lành sẹo xấu. Nhiều phụ nữ còn nghĩ rằng sinh thường nhiều lần, nhất là với con to, sẽ làm đường sinh dục dãn rộng, kém khả năng “yêu”.

Sinh mổ tuy không để lại di chứng cho đường sinh dục nhưng lưu vết sẹo trên tử cung. Tử cung đã qua một lần sinh mổ sẽ khó khăn hơn cho lần thai sau, như: dễ sinh mổ lại, thai hay nhau nằm ở vị trí bất thường, có thể vỡ tử cung. Cũng không thể sinh mổ quá nhiều lần (thường là hai lần, hạn hữu lắm có thể ba lần nhưng rất nguy hiểm). Chi phí y tế, tốn kém sức khoẻ của người mẹ khi sinh mổ dĩ nhiên cao hơn sinh thường. Sinh mổ ngày nay đa số thực hiện dưới gây tê, làm giảm phần nào tai biến gây mê. Tuy vậy, vẫn còn khả năng dị ứng do các thuốc sử dụng để vô cảm bệnh nhân. Chưa kể, can thiệp vào ổ bụng có thể làm tăng khả năng dính ruột. Đã có nhiều báo cáo, tầm cỡ thế giới lẫn thực tế tại Việt Nam, cho thấy tỷ lệ bệnh hay tử vong của cả con và mẹ trong sinh mổ không thấp hơn khi sinh thường (thậm chí còn cao gấp 2 – 3 lần). Sinh mổ cũng sẽ làm mất sức, mất máu nhiều hơn, đôi khi còn mất sữa sau sinh, do thời gian hậu phẫu đau nhiều hay vận động khó khăn nên không cho bé bú sớm, không kích thích tiết sữa.

Cân nhắc từng trường hợp cụ thể

Sinh mổ hay sinh thường đều có những ưu điểm và những bất lợi mà cả bác sĩ lẫn bệnh nhân phải cân nhắc trong từng trường hợp cụ thể. Không nên quá cực đoan khăng khăng chọn sinh thường khi em bé quá yếu, cần lấy ra gấp, hay người mẹ không đủ sức chịu đựng cuộc chuyển dạ. Cũng như sinh mổ sẽ không phải là lựa chọn đúng đắn khi có đủ bằng chứng cho thấy người mẹ có thể sinh thường dễ dàng.

Trong mỗi lần sinh thường, đường sinh dục có thể bị dãn ra, các sợi cơ vùng sàn chậu có thể suy yếu, dẫn đến các bệnh lý do yếu vùng chậu. Tuy nhiên, nếu kỹ thuật đỡ sinh tốt, sản phụ có chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi và tập luyện tốt sau sinh, cũng như không sinh quá nhiều lần, thì hoàn toàn có thể tránh được di chứng này. Nếu có các động tác tập luyện sau sinh sẽ phục hồi khả năng hoạt động của các cơ vùng chậu. Cơn đau trong cuộc chuyển dạ sinh thường cũng có thể khắc phục bằng phương pháp “đẻ không đau” (sản phụ được tiêm thuốc giảm đau vào vùng tuỷ sống lúc cuộc chuyển dạ bắt đầu).

Thông thường, sinh mổ được chọn khi: sức khoẻ người mẹ hay thai nhi không thể chiụ nổi cuộc chuyển dạ lâu; thai quá to so với đường sinh dục của mẹ; hoặc khung xương chậu của mẹ có vấn đề do dị tật hay tai nạn. Sinh mổ có thể thực hiện trong quá trình theo dõi chuyển dạ hay thực hiện chủ động khi thai đã đủ lớn. Hiếm hơn, khi sức khoẻ mẹ quá yếu, phải lấy thai ra ngay nhằm cứu mẹ.

Hiện ở nhiều bệnh viện lớn đều có các lớp học tiền sản dành cho phụ nữ mang thai. Đi vào cuộc chuyển dạ với một số thông tin cần thiết và có chuẩn bị trước cũng là một cách tốt để đối mặt với các cơn đau. Hãy chọn cách sinh khôn ngoan, dựa theo những thông tin y tế chính xác!

Bạn thân mến!

Tư vấn AZ 1900.6899 xin chia sẻ với bạn những ích lợi cũng như bất lợi của việc sinh thường đề bạn tham khảo. Nếu có vấn đề gi băn khoăn bạn có thể gọi đến tổng đài hoặc nhắn tin theo cú pháp: AZH Câu Hoi ---> gửi tới 8785 hoặc 8585 để nhận được sự chia sẻ từ chuyên gia.

1. Lợi ích từ việc sinh thường

Hoàn toàn chủ động trong quá trình vượt cạn, và ít có sự can thiệp nhất, thì khi đó biện pháp sinh thường không thuốc giảm đau sẽ là phù hợp nhất.

Nếu bạn chọn theo cách này, bạn sẽ phải chấp nhận những cơn đau và sự khó chịu như một phần tất yếu của việc sinh con, trong đó bạn phải lao động cực nhọc mà vẫn ý thức được về toàn bộ quá trình. Nhưng với sự chuẩn bị và hỗ trợ hợp lý, bạn sẽ cảm thấy như được tăng thêm sức mạnh và hoàn toàn thỏa mãn với việc sinh thường.

Sau đây là những mặt lợi của việc sinh tự nhiên.

- Hầu hết các biện pháp sinh tự nhiên không có tính can thiệp, nên sẽ gây rất ít tổn hại hay tác dụng phụ cho mẹ và bé.

- Rất nhiều phụ nữ cảm nhận được sức mạnh phi thường khi đẻ và cảm giác thành công sau khi sinh. Và bất chấp việc phải chịu đựng cơn đau, họ vẫn chọn sinh thường trong lần sau. Với một số phụ nữ, việc được chủ động giúp giảm bớt ý thức về cơn đau.

- Không bị mất đi cảm giác hay sự tỉnh táo, bạn sẽ hoàn toàn chủ động trong khi quá trình sinh - vì vậy bạn có thể đi lại tự do, tìm kiếm những tư thế giúp bạn thoải mái khi đau đẻ và chủ động rặn đẻ.

- Chồng bạn sẽ cảm thấy được tham dự khi cả hai cùng phối hợp để kiểm soát cơn đau.

- Bạn không cần phải gắn liền với các máy theo dõi vì vậy có thể đi lại nếu muốn, tắm táp hoặc sử dụng toilet thay vì nằm yên trên giường.

- Bạn sẽ ít có khả năng phải dùng các dụng cụ hỗ trợ để lôi em bé ra.

- Các bài tập thở, tưởng tượng và tự thôi miên có thể được thực hành trước và sau sinh. Rất nhiều bà mẹ trẻ lặp lại các kỹ thuật thư giãn khi mới cho con bú, xử lý các cơn đau sau sinh hoặc giải tỏa stress khi chăm sóc đứa con mới sinh.

2. Bất lợi của việc sinh thường

Không giống như khi gây tê ngoài màng cứng, các biện pháp này sẽ không loại bỏ cơn đau, vì vậy nếu bạn không muốn hoặc không thể chịu đau, bạn sẽ thích phương pháp gây tê màng cứng hơn. Ngoài ra, các biện pháp sinh thường sẽ không đủ để kiểm soát cơn đau nếu bạn gặp phải ca sinh phức tạp cần nhiều sự can thiệp, hoặc bạn bị kiệt sức sau khi đau đẻ quá lâu và cần phải ngủ. Nhưng bạn có thể thay đổi ý kiến và chọn gây tê màng cứng nếu không quá gần đến lúc sinh.