Chế độ ăn cho người bị tiểu đường?

Theo BS CKII. Đinh Thị Kim Liên, Trưởng khoa dinh dưỡng BV Bạch Mai, chỉ số đường huyết của người bệnh tiểu đường bị ảnh hưởng rất nhiều do chế độ ăn vì vậy hiểu biết và áp dụng một chế độ ăn khoa học là hết sức cần thiết...

Giữ đường huyết trong khoảng an toàn cho phép

Người bị tiểu đường phải kiểm soát được đường huyết kể cả trước và sau bữa ăn, không làm tăng đường máu nhiều sau ăn và đường máu cũng không được hạ lúc xa bữa ăn.

Theo hiệp hội tiểu đường Hoa Kỳ, đối với bệnh nhân tiểu đường nên duy trì đường huyết ở mức sau : Trước ăn: 90-130 mg/dl ( 5,0- 7,2 mmol/l ); sau ăn 1- 2h: < 180 mg/dl ( 10mmol/l )

Để làm được điều này, người bệnh cần tuân thủ những nguyên tắc sau:

- Phải ăn uống điều độ, đúng giờ, không để quá đói nhưng cũng không ăn quá no.

- Nên chia nhỏ bữa ăn (ít nhất 4 bữa). Người bệnh cũng nên ăn bữa phụ buổi tối để tránh hạ đường huyết ban đêm.

-Không nên thay đổi quá nhanh và nhiều cơ cấu cũng như là khối lượng của các bữa ăn.

Lưu ý chỉ số đường huyết của thực phẩm

Một số loại thực phẩm sau khi ăn có khả năng làm tăng đường huyết. Khả năng làm tăng đường huyết của thực phẩm được gọi là chỉ số đường huyết của loại thức ăn đó. Người bệnh cần lưu ý, dù các loại thức ăn có lượng glucid bằng nhau nhưng sau khi ăn thì lại có mức độ làm tăng đường huyết khác nhau.

Những loại thức ăn có chỉ số đường huyết thấp khi ăn rất có lợi với bệnh nhân tiểu đường, giúp người bệnh có thể dễ dàng kiểm soát được đường huyết. Sau khi ăn những thực phẩm này, đường huyết người bệnh chỉ bị tăng ít và tăng rất từ từ.

Ngược lại, những thực phẩm có chỉ số đường huyết cao sẽ làm đường huyết người bệnh tăng nhanh và tăng cao. Do vậy người bệnh tiểu đường nên chọn thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp để sử dụng.

Tuy nhiên, người bị bệnh tiểu đường vẫn có thể dùng các thực phẩm chỉ số đường huyết cao nhưng cần hạn chế và khi ăn nên phối hợp với các thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp, đặc biệt với thực phẩm có nhiều chất xơ.

Thực phẩm có lợi cho bệnh nhân tiểu đường

Căn cứ vào bảng chỉ số đường huyết của thực phẩm dưới đây, người bệnh tiểu đường có thể lựa chọn thực phẩm để vừa đảm bảo dinh dưỡng, vừa kiểm soát được đường huyết sau bữa ăn.

Bảng1: Các thực phẩm có chỉ só đường huyết ³70 (cao )

Bảng 2: Các thực phẩm có chỉ số đường huyết từ 50-70 ( trung bình)

Bảng 3: Các thực phẩm có chỉ số đường huyết <50 (Thấp)

- Nhiều người bị bệnh tiểu đường đã phải vào viện vì không thực hiện theo chế độ ăn, khiến đường máu tăng, dẫn đến hôn mê, thậm chí tử vong do đến cấp cứu quá muộn.

Dinh dưỡng luôn là vấn đề quan trọng đối với tất cả mọi người, đặc biệt là những bệnh nhân tiểu đường. Bởi dinh dưỡng được coi là một phần không thể thiếu trong quá trình điều trị.

Thực tế đã có rất nhiều người bị bệnh tiểu đường phải nhập viện vì bị tăng đường máu, nhiều người ở trong tình trạng nguy kịch, hôn mê, thậm chí có nhiều người bị tử vong do đến cấp cứu quá muộn.

Nguyên nhân chủ yếu là do người bệnh không thực hiện đúng chế độ ăn và điều trị bệnh. Nhiều người đã chủ quan, tự ý bỏ điều trị, uống thuốc không đều hoặc uống quá nhiều rượu bia...

Vì vậy, người bị tiểu đường phải luôn chú ý đến chế độ ăn uống hợp lý để tránh tình trạng đường huyết có thể tăng hay hạ bất cứ lúc nào theo cách sau:

- Các thức ăn có chứa nhiều chất béo hoặc đồ nếp rất dễ làm tăng đường máu, vì vậy khi ăn chỉ nên dùng một lượng nhỏ thức ăn.

Trước khi vào bữa ăn, nên ăn một lượng nhỏ thức ăn để không làm tăng đường máu nhiều. Khi vào bữa chính sẽ không ăn quá nhiều. Nên ăn những thức ăn có lợi như các món cá hay món salat có trộn dấm vì có thể giúp điều hòa đường máu.

- Các món ăn ngọt như bánh, kẹo nên hết sức hạn chế vì nó làm tăng đường máu rất nhanh; Các loại nước ngọt cũng cần tránh.

- Các loại rượu mạnh cũng nên tránh vì mang thêm nhiều calo thừa và có thể gây hạ đường máu nếu uống nhiều mà lại ăn không đủ. Tuy nhiên, một chút vang đỏ lại có lợi cho sức khỏe của người bệnh tiểu đường, giúp bảo vệ hệ tim mạch.

Thực đơn cho người tiểu đường khá "khắc nghiệt", cần tuân thủ các nguyên tắc: không ăn no; không để đói; không bỏ bữa; giảm ngọt, béo, mặn. Mỗi ngày ăn khoảng 4-5 bữa nhỏ. Thức ăn tốt cho người bệnh là rau xanh, thịt nạc, cá, trái cây ít ngọt. Hạn chế ăn thực phẩm chế biến từ ngũ tạng động vật, lòng đỏ trứng, nước ngọt có ga.

Cà phê uống đều đặn ngày một tách cũng tốt cho việc điều trị. Khổ qua là loại thuốc thiên nhiên chữa bệnh tiểu đường. Nếu với tập luyện thể dục đều đặn, ngày ăn 3 trái khổ qua, bạn sẽ không phải dùng thuốc. Ngoài ra, người bệnh cần giữ tinh thần lạc quan mới có thể... “chung sống hòa bình” với căn bệnh mãn tính này.

Theo trung tâm dinh dưỡng TP Hồ Chí Minh, sau đây là thực đơn 1.200-1.400 calo dành cho bệnh nhân tiểu đường type 1 dùng isulin liều thấp, tiểu đường type 2 thừa cân.

Đái tháo đường (ĐTĐ) là một bệnh do rối loạn chuyển hóa carbohydrate khi hormon insulin của tụy bị thiếu hay giảm tác động trong cơ thể, biểu hiện bằng mức đường trong máu luôn cao. ĐTĐ là một trong những nguyên nhân chính của nhiều bệnh hiểm nghèo, điển hình là bệnh mạch vành, tai biến mạch máu não, mù mắt, suy thận, liệt dương, hoại thư... Trong quy trình điều trị bệnh ĐTĐ, chế độ dinh dưỡng chiếm vị trí đặc biệt quan trọng

ĐTĐ được chia làm 2 thể. Thể 1 là thể phụ thuộc insulin, chiếm khoảng 5-10% số bệnh nhân, thường gặp ở người trẻ tuổi, thể trạng gầy. Thể này có nhiều biến chứng. Thể 2 là thể không phụ thuộc insulin, chiếm khoảng 90-95% số bệnh nhân, thường gặp ở những người tuổi trên 40, người béo. Thể này ít có biến chứng.

Trong quy trình điều trị bệnh ĐTĐ, chế độ dinh dưỡng chiếm vị trí đặc biệt quan trọng, nhất là ở thể 2. Nếu có chế độ dinh dưỡng tốt, mức đường máu khống chế ở mức an toàn, bệnh sẽ không tiến triển nặng thêm. Trong chế độ dinh dưỡng, điều đầu tiên là cần bảo đảm đủ năng lượng để giữ cân nặng bình thường. Tiếp theo đó phải bảo đảm sự cân bằng tỷ lệ năng lượng giữa protid, glucid, lipid, trong đó protid chiếm 15%, lipid chiếm 50% và glucid chiếm 35%. Lượng protid trong chế độ ăn của người ĐTĐ sở dĩ phải cao hơn người bình thường là để đáp ứng nhu cầu chuyển hóa của cơ thể và cung cấp thêm năng lượng thay glucid, nhưng cũng không nên quá 20% tổng số năng lượng của khẩu phần. Khi sử dụng lipid chú ý dùng nhiều acid béo chưa no vì cần hạn chế cholesterol ở mức thấp nhất. Một điều không thể thiếu trong chế độ ăn của bệnh nhân ĐTĐ là chất xơ. Nên dùng thức ăn giàu chất xơ vì nó có tác dụng khống chế việc tăng glucoza, cholesterol, triglycerid sau bữa ăn. Thực phẩm giàu chất xơ làm chậm lại quá trình hấp thu đường vào máu, qua đó giữ cho mức đường trong máu không bị tăng đột ngột ngay sau bữa ăn, mà tiêu hóa hấp thu từ từ, giữ cho lượng đường trong máu không xuống quá thấp, có lợi cho quá trình điều trị bệnh. Nên có chế độ ăn giàu chất xơ, khoảng 30-40g/ngày. Ngoài chất xơ, thì các thực phẩm giàu vitamin, đặc biệt vitamin nhóm B (B1, B2, PP) cũng cần có mặt trong khẩu phần ăn, vì các vitamin này giúp ngăn ngừa tạo thành thể cetonic.

Những người bị ĐTĐ cần phân chia khẩu phần thành nhiều bữa để không gây tăng đường huyết sau khi ăn. Trong đó, bữa sáng chiếm 20% năng lượng khẩu phần, bữa trưa chiếm 40% và bữa tối chiếm 40%. Về tổng quát là thế, còn cụ thể, tỷ lệ các thực phẩm người bệnh ĐTĐ nên dùng trong bữa ăn hằng ngày cũng cần được cân đối. Nhóm tinh bột như cơm, mì, ngô... phải hạn chế, vì chúng đều có hàm lượng glucid từ 70-80%. Thay vào đó, người bệnh nên ăn khoai tây, miến dong, vì các thực phẩm này rất ít glucid. Nên dùng nhiều rau quả tươi, vì nó chống lại toan, cung cấp nhiều vitamin, muối khoáng, bệnh nhân có thể ăn nhiều mà không sợ bị tăng lượng đường trong máu. Tuy nhiên, nên tránh những loại trái cây nhiều đường như dưa hấu, mít, na... Ngoài các loại như rau muống, rau diếp, cà chua, bắp cải, súp lơ, cà, bầu, bí, cà rốt... người bệnh nên ăn nhiều đậu đỗ, vì đậu giàu protein. Thịt, cá, trứng rất giàu protein, nhưng chỉ nên dùng ở mức vừa phải, vì sẽ không tốt cho thành mạch máu và thận - vốn đã rất yếu khi bị ĐTĐ. Các loại thức ăn được chế biến bằng phương pháp luộc, hấp, tiềm, nấu canh, chứa ít chất độc hơn các loại chế biến ở nhiệt độ cao như xào, chiên, đặc biệt là chiên giòn. Bệnh nhân ĐTĐ hạn chế dùng đường, bánh, kẹo... ở mức thấp nhất, nhưng không vì thế mà kiêng sữa, vì sữa là thức ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng, dễ tiêu, nhiều protein và các acid amin cần thiết, nên rất tốt cho bệnh nhân ĐTĐ.

Chao ban.

cO cua minh co 1 che do an dac biet, de che bien ma van dam bao cho suc khoe , benh tieu duong con giam di rat nhieu nua chu .

Co minh bi tieu duog 16 nam roi , tuong ko song duoc nhung 3 nam nay van duy tri che do dinh duong do 1 nguoi bAN mach nen bjo di lai, hoạt dong rat la nhanh nhen, khoe len tung ngay ban a. Da rat nhieu nguoi den va co da chia se kinh nghiem cho roi .ok

Neu ban o HN thi co the gap truc tiep co de trao doi kinh nghiem, hoac tu van, yen tam co thich chia se lam.

mail cua minh la :hanhphuclachiase@gmail.com