Web 3.0 là gì?

Các chuyên gia Internet nghĩ Web 3.0 sẽ giống như một người cố vấn cho bạn, người này biết cụ thể mọi thứ về bạn và có thể truy cập vào tất cả các thông tin trên Internet để trả lời bất kỳ câu hỏi nào của bạn. Nhiều người so sánh Web 3.0 với một cơ sở dữ liệu khổng lồ. Trong khi Web 2.0 sử dụng Internet để thực hiện các kết nối giữa người với người thì Web 3.0 sẽ sử dụng Internet để thực hiện các kết nối thông tin. Một số chuyên gia tin tưởng rằng Web 3.0 sẽ thay thế được nền tảng web hiện hành trong khi một số khác lại tin tưởng rằng nó sẽ tồn tại như một mạng riêng biệt. Web 3.0 có thể giúp bạn đơn giản hóa việc lên kế hoạch chuyến đi Có thể lấy một ví dụ đơn giản. Chúng ta hãy cho rằng bạn đang nghĩ về việc đi nghỉ mát. Khi đó bạn sẽ muốn thăm một số địa điểm mát mã vùng nhiệt đới. Có trong tay một khoản tiền khoảng 3000$ cho chuyến đi. Nơi ở mà bạn muốn ở là một địa điểm đẹp nhưng bạn không muốn mất quá nhiều tiền. Thêm vào đó bạn cũng muốn một chuyến bay với chất lượng tốt. Với công nghệ web hiện đang có, bạn phải thực hiện rất nhiều công việc tìm kiếm để tìm ra các địa điểm tốt nhất. Tiếp đó bạn cần tìm ra các đích đến và quyết định địa điểm nào phù hợp với bạn. Khi đó bạn phải ghé thăm hai hoặc ba site về du lịch và so sánh các chuyến bay cùng với các phòng ở khách sạn. Với tất cả công việc đó, bạn sẽ tốn khá nhiều thời gian cho việc xem toàn bộ các kết quả thu được từ cỗ máy tìm kiếm. Toàn bộ quá trình sẽ mất của bạn đến vài giờ đồng hồ. Theo một số chuyên gia về Internet, với Web 3.0 bạn sẽ có thể thoải mái nghỉ ngơi và cho phép Internet thực hiện tất cả các công việc cho bạn. Bạn có thể sử dụng một dịch vụ tìm kiếm và thu hẹp các tham số về tìm kiếm của mình. Chương trình của trình duyệt sau đó sẽ thu thập, phân tích và hiện các dữ liệu cho bạn theo cách nào đó để bạn có thể so sánh dễ dàng nhất. Có thể thực hiện như vậy vì Web 3.0 có khả năng hiểu các thông tin trên web. Vào thời điểm hiện nay, khi sử dụng cỗ máy tìm kiếm trên web, cỗ máy này không có khả năng hiểu sự tìm kiếm của bạn mà nó chỉ quan sát các website gồm có các từ khóa mà bạn nhập vào. Cỗ máy tìm kiếm không thể mách bảo trang web nào có liên quan với tìm kiếm của bạn. Nó chỉ có thể mách bảo các từ khóa xuất hiện trên trang web. Cho ví dụ, nếu bạn thực hiện một tìm kiếm với thuật ngữ "Saturn" (Sao Thổ), khi đó bạn sẽ nhận được các kết quả của các trang web về hành tinh và một số nhà sản xuất xe ô tô. Một cỗ máy tìm kiếm trong Web 3.0 không chỉ có thể tìm các từ khóa mà bạn cần tìm kiếm mà nó còn thông dịch nội dung trong yêu cầu của bạn. Từ đó sẽ trả về các kết quả thích đáng và gợi ý nội dung khác có liên quan đến thuật ngữ tìm kiếm của bạn. Trong ví dụ đi nghỉ mát của chúng tôi, nếu bạn đã đánh vào đó thuật ngữ “Địa điểm nghỉ mát dưới 3000$” để yêu cầu tìm kiếm thì trình duyệt web 3.0 có thể gộp một danh sách các hành động giải trí ưa thích hoặc các nhà hàng nổi tiếng có liên quan đến các kết quả tìm kiếm. Nó sẽ xử lý toàn bộ Internet như một cơ sở dữ liệu thông tin có sẵn cho bất cứ truy vấn nào.

Web 3.0 sẽ là gì đương nhiên còn là câu hỏi lớn, bởi ngay Web 2.0 vẫn là một khái niệm rất mới mẻ và chưa hoàn toàn thay thế Web 1.0. Dù vậy, đã có những nhà nghiên cứu đặt tầm nhìn xa cho Web 3.0 và một trong những dự báo đáng chú ý nhất là thế hệ kế tiếp của Internet sẽ bắt đầu tích hợp trí thông minh của con người! Mạng thông minh Web 1.0 là thế hệ đầu tiên của Internet đại chúng, với những nội dung hầu hết mang tính một chiều từ các website đến với mỗi máy tính của người duyệt web. Web 2.0 mang tính tương tác hơn nhiều với những điển hình như mạng xã hội và nội dung do người dùng tải lên, đồng thời tích hợp những công nghệ mới giúp các thao tác trên web trở nên thân thiện, nhanh chóng. Cộng đồng Internet đã bàn cãi rất nhiều về việc sau Web 2.0 thì "Web 3.0" sẽ là cái gì. Các ý kiến đưa ra rất đa dạng, từ truy cập di động băng rộng phổ biến cho tới các dịch vụ phần mềm trực tuyến theo yêu cầu tràn ngập trên mạng. Theo một trong những ý kiến được đánh giá cao, Web 3.0 sẽ bao gồm những công nghệ cung cấp những cách mới hiệu quả giúp các máy tính tự tổ chức và rút ra các kết luận từ các dữ liệu trực tuyến. Từ vài năm nay, đã có các dự án nghiên cứu hướng đi cho Web 3.0, trong đó đáng chú ý nhất là dự án Semantic Web (SW, tạm dịch: Mạng thông minh), nhằm tạo cho máy tính khả năng - có vẻ như là "trí thông minh" - để "hiểu" những nội dung trên Internet. Từng bước tiến bộ của hướng nghiên cứu này đã và đang được ứng dụng rải rác trên mạng, từ các website về giải trí hoặc du lịch cho tới các cơ sở dữ liệu (CSDL) khoa học và kinh doanh... Các công cụ của SW hiện nay giúp tự động hoá và nâng cao hiệu quả tìm kiếm trong các CSDL, giúp người dùng chọn lựa thông tin hoặc phân tích các dữ liệu phức tạp một cách tốt hơn. Web sẽ thành một CSDL khổng lồ? Một điểm chung mà hầu hết những ý kiến khác biệt về Web 3.0 gặp nhau là ở chỗ, việc áp dụng cách đánh số kiểu cũ dành cho các phiên bản phần mềm (1.0, 2.0...) đối với web là không phù hợp, bởi web liên tục phát triển. Ngay từ bây giờ, những dạng sơ khai của nhiều công nghệ đáp ứng các định nghĩa về Web 3.0 đã được phát triển và ứng dụng. Trước đó, ý tưởng về metadata - một cách để gán cho các trang web những lệnh hoặc nhãn dành riêng cho máy tính đọc, đã có từ giữa thập niên 1990. Tưởng tượng Internet là một hệ thống xa lộ, với các đường dẫn (hyperlink) là các con đường nối. Người dùng nhìn vào tên các con đường này có thể phán đoán một cách tương đối về nội dung, nhưng những cái tên này hoàn toàn vô nghĩa đối với máy tính. Chẳng hạn, một người có thể hiểu www.chinhphu.vn có liên quan tới Chính phủ VN, nhưng máy tính, các công cụ tìm kiếm và các phần mềm thì không thể. Metadata hứa hẹn giúp điền vào phần bảng chỉ dẫn dành riêng cho máy móc, để từ đó nội dung trên mạng có thể được phân loại và gán nhãn một cách phù hợp, giúp máy tính tìm kiếm thông tin nhanh hơn, hiệu quả hơn. Từ năm 1998, các nhà nghiên cứu của W3C - tổ chức tiêu chuẩn quốc tế cho mạng diện rộng toàn cầu - đã thảo luận ý tưởng về SW với tiềm năng không chỉ phân loại mọi dữ liệu trực tuyến, mà còn định nghĩa các mối quan hệ giữa các loại dữ liệu. Theo ý tưởng này thì Internet sẽ có tính chất tương tự như một CSDL. Các CSDL đưa ra các câu trả lời rất hiệu quả bởi phần mềm quản lý chúng "hiểu" ngữ cảnh của từng truy vấn. Ví dụ, "Số 1 đường Lê Duẩn" được hiểu là một địa chỉ, chứ không phải một cụm từ ngẫu nhiên. Do đó, các nhà nghiên cứu hy vọng, việc định nghĩa các ngữ cảnh cho các dữ liệu trực tuyến một cách rõ ràng như vậy sẽ dẫn tới một mạng Internet mà các máy tính có thể duyệt và hiểu như con người hiểu được.